Ιεροσόλυμα: πρότυπο χριστιανικών κοινοτήτων
γ. Η παράδοση της πρώτης κοινότητας ζητούμενο και σήμερα στην Εκκλησία
- Μελετήστε το παρακάτω κείμενο (και με τη βοήθεια του διαδραστικού) αναγνωρίστε και υπογραμμίστε τα κοινά στοιχεία της ζωής της α΄ εκκλησίας των Ιεροσολύμων με τη ζωή στα κοινόβια μοναστήρια
- Στη συνέχεια ας τα καταγράψουμε στον πίνακα
Ἡ μοναστηριακή Ἐνορία ὡς συνέχεια τῆς πρωτοχριστιανικῆς.
Οἱ ἐντολές τοῦ Χριστοῦ, καθώς καί ἡ ἀδιάλειπτη λατρεία τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ, πού βιώνονταν μέ πολύ ζῆλο ἀπό τούς πρώτους χριστιανούς τῆς Ἱεροσολυμιτικῆς Ἐνορίας, σιγά-σιγά ἔπαψαν νά βιώνονται στίς διάφορες κοσμικές Ἐνορίες. Συνέχισαν ὅμως οἱ εὐαγγελικές ἐντολές νά βιώνονται –καί μάλιστα μέ τήν ἴδια ἔνταση– στίς μοναστηριακές Ἐνορίες, δηλ. στά μοναστηριακά κοινόβια, στίς σκῆτες καί στά κελλιά πού συνέπηξαν ἐκεῖνοι οἱ ὁποῖοι ἀντιστέκονταν στήν ἐκκοσμίκευση τῆς Ἐκκλησίας. Συνεχίζουν δέ μέχρι καί σήμερα νά βιώνονται στούς ἴδιους τόπους, σέ διαφορετικό βεβαίως βαθμό, ἀνάλογα μέ τήν ἀκρίβεια ἐκπλήρωσης τῶν μοναχικῶν ὑποσχέσεων τοῦ καθενός.
Στίς μοναστικές αὐτές κοινότητες ἐτελεῖτο, ὅπως καί στίς ἡμέρες μας, συνήθως καθημερινά, ἡ Θεία Λειτουργία. Εἶχαν, ἐπίσης, οἱ μοναχοί τῶν κοινοτήτων αὐτῶν (καί συνεχίζουν καί σήμερα νά ἔχουν) μεταξύ τους αὐτήν τήν καθημερινή ἁγία ἀναστροφή, τήν ἀγαπητική ἀλληλεγγύη καί ἀλληλοβοήθεια πού εἶχαν οἱ πρῶτοι χριστιανοί.
Οἱ σημερινοί μοναχοί, ὅπως οἱ «ἀρχαῖοι» χριστιανοί, σχολάζουν στίς προσευχές, τόσο στό κελλί τους καί στά διακονήματα ὅσο καί στόν ναό. Τελοῦν καθημερινά τίς ἀκολουθίες τοῦ μεσονυκτικοῦ, τοῦ ὄρθρου, τῶν ὡρῶν, τοῦ ἑσπερινοῦ καί τοῦ ἀποδείπνου. Συχνά ἐπίσης, ἴσως καί καθημερινά τελοῦν τήν Θεία Λειτουργία. Ἀκολουθώντας δέ τό παράδειγμα τῶν πρώτων χριστιανῶν, οἱ μοναχοί ἀκροῶνται τῆς διδαχῆς τοῦ Γέροντος-πνευματικοῦ προϊσταμένου τῆς Μονῆς, εἴτε κατ’ ἰδίαν εἴτε στίς συνάξεις τῆς ἀδελφότητας. Ἐπίσης, ἀκροῶνται καί τῶν πατερικῶν διδασκαλιῶν στίς ὧρες τῆς κοινῆς τράπεζας. Ἀναπόσπαστο τμῆμα τοῦ μοναχικοῦ κανόνα εἶναι καί ἡ κατ’ ἰδίαν μελέτη τῆς Ἁγίας Γραφῆς καί τῶν Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας. Ἐδῶ, στήν μοναστική Ἐνορία, ὑπάρχει ἡ ἀκτημοσύνη καί ὅλοι οἱ ἀδελφοί μοιράζονται ἐξ ἴσου τα ὑλικά ἀγαθά πού χαρίζει ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ. Δέν ὑπάρχει τό «ἐμόν καί τό σόν» (τό δικό μου καί δικό σου), αὐτό τό «ψυχρό ρῆμα»
Ἐδῶ ἀσκεῖται ἡ ἐλεημοσύνη πρός ὅλους, ὄχι μόνον ἡ ὑλική ἀλλά καί ἡ πνευματική. Ἐδῶ κατ’ ἐξοχήν φύλαξε τήν ἀσκητική της μέθοδο καί τόν ἀσκητικό της χαρακτῆρα ἡ Ὀρθοδοξία, πάντοτε μέ βάση τίς ἐντολές καί τήν ἀσκητική ζωή τοῦ Κυρίου, τόν Ὁποῖον (ὡς Χριστιανοί) καλούμαστε νά μιμηθοῦμε. Τό ὀρθόδοξο Μοναστήρι εἶναι ἡ γνήσια καί ἀδιάσπαστη συνέχεια τῆς πρωτοχριστιανικῆς Ἐνορίας. Ἐδῶ διασώθηκε ἡ αὐθεντική χριστιανική ζωή.
«Ἄν θέλουμε... νά κατανοήσουμε τί σημαίνει ἔνταξη στήν ἐν Χριστῷ ζωή (θά πρέπει) νά καταφύγουμε σέ ἕνα (ὀρθόδοξο) Μοναστήρι καί νά μελετήσουμε τήν συγκρότηση τῆς ζωῆς του. Ὁ δόκιμος μοναχός εἶναι –τηρουμένων τῶν ἀναλογιῶν– ὁ κατηχούμενος τῆς ἀρχαίας Ἐκκλησίας. Ἀπό τόν ἀγῶνα του νά ἐνταχθεῖ στήν μοναστική ζωή γίνεται ἀντιληπτό τί σήμαινε στούς πρώτους αἰῶνες ἡ ἔνταξη στήν Ἐκκλησία. Τό Μοναστήρι μένει στήν Ὀρθοδοξία ἡ συνέχεια τῆς αὐθεντικής Ἐνορίας, γιατί ἀποτελεῖ ἀνεξάρτητη καί ἀνεπηρέαστη ἀπό τόν κόσμο κοινωνία, μέσα στήν ὁποία βρίσκει ἐφαρμογή ὁ λόγος "ἑαυτούς καί ἀλλήλους καί πᾶσαν τήν ζωήν ἡμῶν Χριστῷ τῷ Θεῷ παραθώμεθα”
"Ὅλη ἡ ζωή ἔχει ὡς κέντρο της τόν Χριστό καί μεταστοιχειώνεται χαρισματικά σέ προσευχή, εὐχαριστία, δοξολογία"3.
Ἀπόσπασμα ἀπό τό βιβλίο:«Τά ἀσκητικά τῆς Ἐνορίας» (Ἱερομονάχου Σάββα Ἁγιορείτου) πού σύν Θεῶ θά ἐκδοθεῖ σύντομα
1 Ἁγίου Ἰωάννη τοῦ Χρυσοστόμου, TLG Work #074 51.255.52 to Work #074 51.255.59: «Τὸ γὰρ ἐμὸν͵ καὶ τὸ σὸν͵ τοῦτο τὸ ψυχρὸν ῥῆμα καὶ μυρίους πολέμους εἰς τὴν οἰκουμένην εἰσαγαγὸν͵ ἐκ τῆς ἁγίας ἐκείνης Ἐκκλησίας ἐξώριστο͵ καὶ τὴν γῆν ᾤκουν͵καθάπερ οἱ ἄγγελοι τὸν οὐρανὸν͵ καὶ οὔτε ἐφθόνουν οἱ πένητες τοῖς πλουτοῦσιν· οὐδὲγὰρ ἦσαν πλούσιοι· οὔτε ὑπερεώρων οἱ πλούσιοι τῶν πενήτων· οὐδὲ γὰρ ἦσαν πένητες·ἀλλὰ πάντα ἦν κοινά».
2 Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου, Θεία Λειτουργία.
3 Πρωτοπρ. Γεωργίου Μεταλληνοῦ, Σκοπός ἡ θεραπεία, Περιοδικό «Τά Νειάτα», Ἰούλιος-Αὔγουστος 2001,
