Πέμπτη 30 Οκτωβρίου 2014

π.Λίβυος: Πριν εξομολογηθείς ψάξε...

π.Λίβυος:


Λέει ο άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος. Όταν θέλεις να κοινωνήσεις, βρες μια εκκλησία που να τελεί την Θεία Ευχαριστία και είσελθε να κοινωνήσεις. Όταν όμως θες να μιλήσεις για την καρδιά σου, πρόσεχε, που και σε ποιόν θα πας.
Να ιδρώσεις πριν επιλέξεις το πρόσωπο που θα δει και θα ακούσει τις πιο εσώτερες παρθενικές φωνές σου. 

Εγώ δεν είμαι άγιος, μα θα πω κάτι επιπλέον. 
Εαν από μικρό παιδί κουβαλάς την πληγή της ενοχής, εάν βαστάς το μαρτύριο της ευαισθησίας, εαν τα μάτια σου δακρύζουν στην ομορφιά και την αγάπη, εαν ζητάς μια αγκαλιά να ξαποστάσεις τους εφιάλτες της ύπαρξης σου, πρόσεξε σε ποιον παπά θα εξομολογηθείς ή θα ζητήσεις συμβουλές. 
Προσευχήσου, αναζήτησε, οχι τον σπουδαίο, το όνομα, τον "αγιορείτη", τον διορατικό, προορατικό και θαυματοποιό. Τίποτε απο αυτά. Έναν παπά που να ζεί τον Χριστό στην καρδιά και την ζωή του. Που σημαίνει, αγαπητικό και ταπεινό, αυτό που λεει το γεροντικό, να έχει καρδιά!!! Καρδιά ανθρώπου!!! 
Άκου τον άγιο Ιωάννη της Κλίμακος, "μην αναζητάτε προγνώστας, μα ταπεινούς ανθρώπους της καρδιάς". 
Πρόσεχε μη σε γεμίσουν ενοχές και μόνο για το οτι ζείς και αναπνέεις. Μην προβάλουν πάνω σου τις δικές τους σκιές. 
Εγώ έκανα πολλά λάθη στις επιλογές μου και τα πλήρωσα ακριβά. Μια φορά, ένας παππούλης, απο αυτούς που γνωρίζουν εμπειρικά και βιωματικά τον Θεό, για αυτό και έχουν αγάπη, ταπείνωση και απίστευτη ελευθερία, μου, είπε σχεδόν με δάκρυα στα μάτια "το ύφασμα σου, ήταν απο μετάξι. Στο τράβηξαν άτσαλα και βίαια και το έσκισαν. Τώρα θα προσπαθήσουμε να το ράψουμε. Μα η πληγή θα φαίνεται........ "


π. Χαράλαμπος(Λίβυος)Παπαδόπουλος

Τετάρτη 29 Οκτωβρίου 2014

Δραστηριότητα σχετική με την 9η (Αρχή και πορεία του κόσμου)

Αναδημοσίευση:  Τα θρησκευτικά στην εποχή των Νέων Τεχνολογιών


Μια όμορφη ιδέα του καλού φίλου και συναδέλφου Παναγιώτη, που σκέφτομαι να την αξιοποιήσω στα σχετικά μαθήματα της Β΄ Λκ με τη βοήθεια του διαδραστικού πίνακα ή με τη χρήση ενός απλού μαρκαδόρου...

Δευτέρα 27 Οκτωβρίου 2014

Το κοινωνικό πρόβλημα / Δυο ταινίες μικρού μήκους... αφορμή για συζήτηση

Αναδημοσίευση: Θεολόγος.gr
pic22
1.  CASUS BELLI by Yorgos Zois - BEST SHORT FILM ABOUT THE CRISIS!!! - YouTube:
" Η αντίδραση ενός ανθρώπου, η προσωπική του επανάσταση, μπορεί να παρασύρει σαν κύμα τους υπολοίπους. Τέλος στη παθητικότητα και τον εγωκεντρισμό! Αυτό που συμβαίνει γύρω μας, μας αφορά όλους! Μια αντίδραση ΜΠΟΡΕΙ να καρποφορήσει την κατάκτηση του «Ονείρου». Ας το πιστέψουμε – Μην τα παρατάμε!!! "(Σχόλιο efijim)




‎"Όταν γυρίζαμε τη σκηνή με την ουρά των αστέγων που περίμεναν συσσίτιο, ένας πατέρας, Έλληνας περίμενε στην ίδια ουρά με την κόρη του. Οταν αντιλήφθηκε ότι κάναμε γύρισμα, η απογοήτευση στο πρόσωπό του με σόκαρε. Βλέποντας αυτή τη σκηνή αντιλήφθηκα ότι η μυθοπλασία έχει γίνει πραγματικότητα."
 Γιώργος Ζώης(σκηνοθέτης)



2.  "Ουκ αν λάβοις..." 

Κυριακή 26 Οκτωβρίου 2014

Ο Χριστός στο περιθώριο...

Αναδημοσίευση:  Θεολόγος.gr
"Τίνα με λέγουσιν οι άνθρωποι είναι...¨
Παρατηρώ προσεκτικά την εικόνα.
Ο Χριστός, όχι όπως τον έχω συνηθίσει…

Εν ετέρα μορφή; Πίσω από συρματοπλέγματα. Με κοιτάζει. Έντονα;
Έρχεται στο μυαλό μου το ευαγγέλιο της κρίσης. Ο Χριστός ...

...φυλακισμένος ως ένας των ελαχίστων, ταυτισμένος με όλους εκείνους στις φυλακές, στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, στα γκέτο των μεγαλουπόλεων.
Κοιτάζω συνεχώς την εικόνα.
Το βλέμμα μου έλκεται από τα επιμέρους. Ξύλινο πλαίσιο, συρματόπλεγμα, χρυσό φως. Διαβάζω το σχόλιο του ζωγράφου. Μου ανοίγει δρόμο να σκεφτώ.
Σε ποια πλευρά του φράκτη είναι ο Χριστός;
Είναι φυλακισμένος εκείνος ή μήπως είμαστε εμείς οι φυλακισμένοι κι εκείνος εκεί, δίπλα μας, στέκει σταθερός, παραμερίζει τα δεσμά μας και μας απευθύνει το δικό του κάλεσμα.
Αναρωτιέμαι. Και τα δεσμά;
Ποιος τα τοποθέτησε εκεί και γιατί. Μήπως είναι δική μου η απόφαση; Πόσες φορές δεν βάζω ένα φράχτη ανάμεσα στον εαυτό μου και στην αληθινή ευτυχία.
Διαβάζω στον Ελύτη «όλοι μας είμαστε δέσμιοι μιας ευτυχίας που από δικό μας λάθος αποστερούμαστε». Πόσες φορές ακολουθούμε προσωπικές κοινωνικές πολιτισμικές οικονομικές και άλλες συμβάσεις που γίνονται φραγμοί για την όντως ζωή;
Εμείς και τα δεσμά μας.
Ή μήπως εμείς με τα δεσμά μας φτιάχνουμε αγκαθωτούς φράκτες κι έτσι κλείνουμε έξω Εκείνον και ό,τι συνεπάγεται η σχέση μας μαζί του. Φράκτες – δεσμά για να προφυλαχτούμε από τις «επικίνδυνες» μνήμες μας, από τους στόχους και τις αξίες ζωής που Εκείνος εμπνέει και που θα μπορούσαν να μας κάνουν συμμέτοχους στο χρυσό φως που τον περιβάλλει
Κείμενο: ΒΑΣΩ ΓΩΓΟΥ
Εικόνα: ROBERT LENTZ

πηγή http://stavrodromi.com/2012/06/17

Τρίτη 21 Οκτωβρίου 2014

ΓΛΥΠΤΙΚΗ ΚΑΙ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ ΤΕΧΝΗ ΤΩΝ ΝΑΩΝ ΤΗΣ ΔΥΣΗΣ

ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ:   ΑΝΤΙΑΙΡΕΤΙΚΟΣ

Ο ναός του Αγίου Πέτρου στο Βατικανό


ΓΛΥΠΤΙΚΗ
Σε αντίθεση με την Βυζαντινή γλυπτική των ναών που είναι καθαρά διακοσμητική, αφού αναπαριστά κλήματα με σταφύλια, κιονόκρανα με ανεμιζόμενα φύλλα, ακανθώδη φύλλα κ.λ.π., στους Δυτικούς ναούς η γλυπτική γίνεται μνημειακή, κατά παρόμοιο τρόπο που υπήρχε και στην αρχαία κλασσική εποχή. Αυτό σημαίνει, πως δεν περιορίζεται και δεν ικανοποιείται στο απλό ανάγλυφο, αλλά καταφεύγει στα περίοπτα. Ο γλυπτικός διάκοσμος κυριαρχεί στους ναούς, στην δε γοτθική περίοδο και οι εξωτερικοί κίονες των ναών γίνονται αγαλματόμορφοι. Μια «γεύση» του είδους αυτού παίρνουμε από την παρακάτω εικόνα. Είναι η πρόσοψη της Παναγίας των Παρισίων, ναός γοτθικού ρυθμού, όπου είναι εμφανής ο γλυπτικός διάκοσμος, ο οποίος αποτελείται όπως διακρίνεται καθαρά από ικανό αριθμό αγαλμάτων.

Ο ναός της Παναγίας των Παρισίων






Και έχει πλήθος θεμάτων πλέον, η τέχνη της Εκκλησιαστικής γλυπτικής της Δύσης, διότι για τον μεσαιωνικό άνθρωπο στη Δύση, ο καθεδρικός ναός πρέπει να εκφράζει κάθε ηθική και ιστορική γνώση. Εμφορούμενη αλλά συγχρόνως και μιμούμενη το “speculum majus” (μεγάλος καθρέφτης) του Vincent de Beauvais (Βίνσεντ ντε Μπωβαί), επιθυμεί να γίνουν και οι Μητροπολιτικοί ναοί «καθρέφτες» του κόσμου, εγκυκλοπαίδειες γνώσεων, που να αφορούν την φύση, την επιστήμη, την ηθική, την ιστορία. Για τους μη γνωρίζοντες, ο Vincent de Beauvais ήταν Δομινικανός μοναχός από τη Γαλλία. Γράφει το 1260 μ.Χ. την πιο διάσημη μεσαιωνική εγκυκλοπαίδεια γνώσεων “speculum majus” με πάνω από 3 εκατομμύρια λέξεις στην οποία φιλοδοξεί να είναι μια επισκόπηση της ύστερης μεσαιωνικής περιόδου. Αποτελείται από 3 μέρη, την “speculum naturale” (καθρέφτης της φύσης), την “speculum doctrinale” (καθρέφτης του δόγματος), και την “speculum historial” (καθρέφτης της ιστορίας).
Ας δούμε τώρα τα θέματα με τα οποία καταπιάνεται η τέχνη της Εκκλησιαστικής γλυπτικής της Δύσης. Ο Χριστός κατ’ αρχή, ως Κριτής με τα τέσσερα σύμβολα των Ευαγγελιστών ήτοι άνθρωπος ή άγγελος (Ματθαίος), λιοντάρι (Μάρκος), μοσχάρι (Λουκάς) και αϊτός (Ιωάννης), καταλαμβάνει όλο το γλυπτό τύμπανο του Πυλώνα του ναού.
Κατόπιν η Θεοτόκος, με σκηνές από τον βίο της, πληρεί τις μετόπες των υπολοίπων εισόδων του ναού ή τις πλευρές του περιπατητηρίου. Το περιπατητήριο είναι ένας χώρος που βρίσκεται αποκλειστικά στους ναούς της Δύσης. Είναι ο περί το Ιερό ημικυκλικός διάδρομος που περιβάλλεται ακτινηδόν από κογχωτά παρεκκλήσια. Για να γίνουμε κατανοητοί, δημοσιεύουμε κάτοψη δυτικού ναού, όπου με μπεζ χρώμα διακρίνεται το περιπατητήριο.
Κάτοψη δυτικού ναού, διακρίνεται με μπεζ χρώμα το περιπατητήριο

Εμφανίστηκε τον 10ο αιώνα, στον ναό του Αγίου Μαρτίνου της πόλης Τουρ στη Γαλλία και προήλθε από την ανάγκη της κυκλοφορίας των πιστών για να προσκυνήσουν τα άγια λείψανα τα ευρισκόμενα στην κρύπτη, κάτω από την αγία τράπεζα. Η παρακάτω εικόνα δείχνει πως είναι ένα περιπατητήριο.

Περιπατητήριο δυτικού ναού

Στη Δύση λόγω της Μαριολατρείας που επικρατεί στην Καθολική Εκκλησία, και ιδιαίτερα με την ώθηση των Κιστερκιανών μοναχών, γίνεται η αιτία να αφιερωθούν οι μεγάλες μητροπόλεις στο όνομα της Θεοτόκου, οι γνωστές Νοτρ – Νταμ (NotreDame). Η Μαριολατρεία είναι, η ούτως ειπείν θεοποίηση της Παναγίας από την Καθολική Εκκλησία. Εισάγονται καινοφανή δόγματα, όπως η άσπιλη σύλληψη της Θεοτόκου, δηλαδή η γέννησή της χωρίς το προπατορικό αμάρτημα, όπως έχουμε όλοι εμείς οι άνθρωποι, η αναμαρτησία της, πως δεν αμάρτησε δηλαδή εν ζωή ποτέ και το 1950 με διάταγμα του πάπα Πίου ΙΒ ΄, η ενσώματη μετάστασή της μετά τον θάνατό της, αφού ως μη έχουσα το προπατορικό αμάρτημα, ο θάνατος δεν μπορούσε να ασκήσει την διαλυτική του δύναμη στο σώμα της. Ακολουθώντας λοιπόν η γλυπτική τέχνη των ναών της Δύσης, την παραπάνω διδασκαλία της Καθολικής Εκκλησίας, αποδίδει διάφορα γλυπτά με την κοίμηση της Θεοτόκου ή σκηνές από τον βίο της με βάση τα απόκρυφα ευαγγέλια. Η εικόνα που δημοσιεύουμε παρακάτω, εικονίζει την Παναγία σε στάση προσευχής.

Η Παναγία σε στάση προσευχής
Ακολουθούν κατόπιν θέματα τα οποία δείχνουν την συμφωνία Παλαιάς και Καινής Διαθήκης, σύμφωνα με την τάση της εποχής εκείνης. Άλλα θέματα που συναντάμε στους Δυτικούς ναούς είναι, οι Αρετές και οι Κακίες, οι Φρόνιμες και Μωρές Παρθένες, οι ελεύθερες Τέχνες κ.λ.π. Από τον 11ο αιώνα κάνει την εμφάνισή της και η επιτάφια γλυπτική, αγάλματα δηλαδή επιφανών ανδρών οι οποίοι παριστάνονται ξαπλωμένοι πάνω στην πλάκα.
Στην Ιταλία στις προσόψεις των ναών επικρατούν τα πολύχρωμα μάρμαρα.
ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ 
Η Σύνοδος της Φραγκφούρτης το 794 μ.Χ., απετέλεσε μια μεγάλη τομή για την στάση της Δυτικής Εκκλησίας απέναντι στη ζωγραφική των ναών και καθόρισε πλέον την θέση της. Εν αντιθέσει με την Ανατολική Εκκλησία, αναγνώρισε αυτή ως στοιχείο μόνο «διακοσμήσεως των Εκκλησιών», ουδόλως ενδιαφερομένη αν αυτή εκφράζει δογματικές, λειτουργικές ή υψηλές θεολογικές ιδέες. Έτσι αφέθηκε η τέχνη αυτή ελεύθερη και ασύδοτη στα χέρια, τις υποκειμενικές ιδέες και νοοτροπίες των ζωγράφων. Το κάθε άγαλμα ή εικόνα δεν είναι μόνο σύμβολο, αλλά αυτοδύναμη μορφή με συναισθήματα που πρέπει να εκφραστούν. Όλα τα ανθρώπινα αισθήματα με τον ρεαλιστικότερο τρόπο, απέδωσε η τέχνη αυτή στις εικόνες των ναών. Οι καλλιτέχνες πρέπει να πείσουν με συγκεκριμένες, σύμφωνα με τις προσωπικές τους αντιλήψεις περί τέχνης, ζωγραφικές κινήσεις τον θεατή, πως απέναντί του έχει μια αυτόνομη πραγματικότητα και όχι απλώς μια εικόνα. Εικόνες που αναπαριστούν την Θεοτόκο θρηνούσα τον Χριστό, τον Χριστό πάσχοντα, τη Θεομήτωρα ως Βρεφοκρατούσα Παρθένο, είναι από τα συνηθέστερα θέματα στα οποία, οι δυτικοί αγιογράφοι χρησιμοποίησαν ως πρότυπα, συγκεκριμένα φυσικά πρόσωπα. Ευνοούμενες και ερωμένες των μεγάλων ζωγράφων έγιναν υποδείγματα για την μορφή της Θεοτόκου και επεβλήθησαν στους ναούς δια πολλών αντιγράφων, αφού συνοδεύονταν από το κύρος αυτών και την αναμφισβήτητη καλλιτεχνική τους αξία. Γράφει λόγου χάρη η «Καθημερινή» της 23ης Σεπτεμβρίου 2014 στο άρθρο «Οι αισθησιακοί θησαυροί του Τισιανού»: «Βία, ακολασία, πάπες, αυτοκράτορες, θεοί, μάρτυρες, η ερωμένη ενός καρδιναλίου - ο Τισιανός τους έβαλε όλους μέσα στο έργο του … Ο Τισιανός μπορούσε επίσης να διοχετεύει συγκίνηση μέσα σε χριστιανικά θέματα, ζωγραφίζοντας τρυφερές μαντόνες (σ.σ. Παναγίες) ή σκοτεινές σκηνές από το μαρτύριο και το θάνατο του Ιησού... Αντίθετα θέλει να βλέπει αντιστοιχίες ανάμεσα στις απεγνωσμένες προσπάθειες της Λουκρητίας να αντισταθεί στον βιασμό, και τις χειρονομίες του Αγίου Λαυρεντίου που πεθαίνει στην πυρά για την πίστη του. Πάει πιο πέρα και παραλληλίζει τη στάση της Λουκρητίας με τον Χριστό όταν τον προπηλάκιζαν οι στρατιώτες του Πιλάτου». Το έργο των αγιογράφων της Δύσης βοηθήθηκε κατά πολύ από την χαρακτική, η οποία ως διάδοχος της μικρογραφίας, αναπτύχτηκε από τον 16οαιώνα και εφεξής.
Από τον 15ο αιώνα στη ζωγραφική ανοίγεται ένας καινούργιος και μεγάλος δρόμος. Αυτό που αναζητούνταν εδώ και αιώνες από την αρχαιότητα κατακτάται επιτέλους. Και αυτό δεν είναι άλλο από την τρίτη διάσταση, το βάθος ή προοπτική. Μέχρι τον 15ο αιώνα η ζωγραφική απέδιδε τα έργα της με δύο διαστάσεις, μη μπορώντας να αποδώσει τον τρισδιάστατο κόσμο, στον οποίο είναι συνηθισμένο το μάτι μας. Τώρα πλέον οι ζωγράφοι της Αναγέννησης «παίζοντας» με το χρώμα ή την σύγκλιση των γραμμών, δημιουργούν την ψευδαίσθηση του βάθους. Το βάθος ή προοπτικήαναπτύσσεται ιδιαίτερα στην Ιταλία, αλλά και στις Κάτω Χώρες. Με τα εφόδια αυτά, και την καθιέρωση της ελαιογραφίας που δίνει έντονα και ζωηρά χρώματα οι ζωγράφοι εργάζονται για τις εικόνες των ναών, τα παρεκκλήσια, τα antependia και όπου αλλού ο χώρος προσφέρεται.
Τα antependia είναι γλυπτά ή ζωγραφισμένα προκαλύμματα που κοσμούν την αγία τράπεζα. Η παρακάτω εικόνα απεικονίζει antependium με ζωγραφισμένο προκάλυμμα.

Antependium με ζωγραφισμένο προκάλυμμα
Τα παλιότερα antependia όπως αυτό που δημοσιεύουμε και είναι γλυπτό απεικόνιζαν τον Χριστό ανάμεσα στους 12 αποστόλους.
Antependium με γλυπτά

Με τον Φλαμανδό ζωγράφο Jean van Eyck (Γιαν Βαν Άικ), εγκαινιάζεται η


παράδοση να απεικονίζονται στους πίνακες και οι δωρητές των έργων. Ο Jean van Eyck είναι και από τους πρώτους που υπέγραφαν τα έργα τους.


Στους ναούς της Δύσης η ζωγραφική εξαπλώθηκε σε όσους από αυτούς ο ρυθμός το επέτρεπε, αφού υπήρχε αφθονία ελεύθερων επιφανειών και ο χώρος προσφέρονταν. Αντίθετα στους ναούς γοτθικού ρυθμού η αγιογραφία σχεδόν εξέλιπε. Η κυριαρχία των γλυπτών επιφανειών, το δάσος των κιόνων και των διαγωνίων τόξων που διαμορφώνονταν πάνω από αυτούς στις οροφές, δεν άφηνε καθόλου χώρο για την αγιογραφία. Βρήκε όμως καταφύγιο στα πολλά παράθυρα που υπάρχουν στον ρυθμό αυτό, δηλαδή στα τζάμια αυτών. Έτσι προέκυψε η τέχνη τηςυαλογραφίας, η οποία στη Δύση αντικατέστησε την παλιά τέχνη των ψηφιδωτών, δίνοντας θαυμαστά έργα και μικρά αριστουργήματα, συμβάλλοντας έτσι στην γοητεία και την όλη ανάδειξη των καθεδρικών ναών. Ο καθεδρικός ναός της Παναγίας των Παρισίων είναι ένα τέτοιο δείγμα, του οποίου τις έξοχες όντως υαλογραφίες (vitraux) θαυμάσαμε προ ετών, όταν έτυχε να τον επισκεφτούμε.
Οι υαλογραφίες (vitraux) από τον 12ο αιώνα και μετά, είναι αληθινός και
ασυναγώνιστος διάκοσμος των γοτθικών ναών, η δε μελέτη της κατασκευής και της εξελίξεως αυτών μέχρι τον 16ο αιώνα, πρέπει να αποτελέσει ιδιαίτερο κλάδο μελέτης, της αγιογραφίας της Δύσης. Η γενική μορφή του vitrail (βιτρώ) είναι η εξής. Μέσα σ’ ένα μεταλλικό πλαίσιο, τοποθετούνται σε σκελετούς από μολύβι, κομμάτια χρωματιστών γυαλιών – πολλές φορές σε δύο στρώματα – με των συνδυασμών των οποίων παριστάνονται και απεικονίζονται διάφορες σκηνές από την Παλαιά και Καινή Διαθήκη ή διάφορα γεωμετρικά και διακοσμητικά σύμβολα. Οι εικόνες που δημοσιεύουμε, πιστεύουμε πως βοηθούν επαρκώς στην κατανόηση της τεχνικής αυτής. Πάντως στους ναούς της Ανατολικής Εκκλησίας η τέχνη της υαλογραφίας, έμεινε πάντα ένα ξένο σώμα. 





ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1. Κωνσταντίνος Καλοκύρης: Εισαγωγή στη Χριστιανική και Βυζαντινή Αρχαιολογία (Η Τέχνη Ανατολής & Δύσεως)
2. Ελληνική και Ξένη Βικιπαίδεια (Wikipedia)
3. Εγχειρίδιο Θρησκευτικών Γ΄ Γυμνασίου

Δευτέρα 20 Οκτωβρίου 2014

Κων/πόλη: τα βυζαντινά σπαράγματα αιώνιοι παρατηρητές και συνοδοιπόροι...

...Παρατηρώντας παντού τα βυζαντινά θραύσματα στα μήκη και τα πλάτη της Πόλης, το συμπέρασμα που προκύπτει είναι πως δεν πρόκειται για απολοιφάδια μιας περασμένης εποχής. Είναι το βασικό συστατικό που κάνει τούτο το μέρος τόσο ιδιαίτερο, το γενετικό υλικό της Πόλης που διάσπαρτο παντού...παρατηρεί...δρά...αντιδρά και καθορίζει...

του Θοδωρή Μπουφίδη, αναδημοσίευση από την καταπληκτική σελίδα '' Τι χαμπέρια από την Πόλη"


Η περιπλάνηση στους μαχαλάδες και τα σοκάκια της Πόλης είναι το πρωταρχικό και απαραίτητο συστατικό για να την γνωρίσει κανείς. Ευτυχώς το αντιλήφθηκα από την πρώτη στιγμή και από τότε βάλθηκα να ανακαλύπτω μέσω του ποδαρόδρομου τόσο τα όρια των δικών μου αντοχών, όσο και αυτά των σολών των παπουτσιών μου.
Η Πόλη εκτίμησε τους κόπους μου και στα χρόνια αυτά φρόντισε να μου δείξει τα όσα ανεπανάλυπτα κρατά στην επιφάνειά της αλλά και κάτω από αυτήν. Εικόνες ιδιαίτερες με ιστορικούς θυσαυρούς,κρυμμένα μυστικά, επαφή με θρύλους και όλες τις αποχρώσεις από τις επιρροές των πολιτισμών που μαγεύτηκαν από αυτήν.
Και παρότι η Πόλη μεταβάλεται διαρκώς, πιστή στον διαχρονικό της ρόλο ως παγκόσμια μητρόπολη, λαμβάνοντας τα χαρακτηριστικά που επιτάσσει η εποχή μας, υπάρχουν ακόμη διάσπαρτα παντού τα στοιχεία που της προσέδωσαν τον χαρακτηρισμό "Πόλη των Πόλεων". Σε τούτη την ανάρτηση θέλησα να ασχοληθώ με τα περισσότερο αθέατα απομεινάρια της, τα διάσπαρτα βυζαντινά σπαράγματα, τα οποία βρίσκονται διάσκορπισμένα παντού και συχνά απαιτούν οξυδερκείς ματιές για να γίνουν αντιληπτά.
Το Μίλιον, το σημείο που ξεκινούσαν όλες οι χιλιομετρικές μετρήσεις της Αυτοκρατορίας

Αρχίζοντας από το Μίλιον, το σημείο που ξεκινούσαν όλες οι χιλιομετρικές αποστάσεις της Αυτοκρατορίας, το οποίο στις μέρες μας έχει απομείνει ως μία μισογκρεμισμένη κολόνα. Κάποτε εδώ έστεκε μια χρυσή στήλη ενώ στην συνέχεια την συνόδευσε ένα μεγαλοπρεπές κτίσμα. Διαχρονικό σημείο αναφοράς της πρωτεύουσας αφού συνέδεε την Μέση Οδό με την πλατεία του Αυγουσταίου και πιθανόν να αποτελούσε και σημείο εισόδου προς αυτήν.
Χιλιάδες περαστικοί και τουρίστες προσπερνούν καθημερινά το Μίλιον, αγνοώντας το, όπως άλλωστε και την παρουσία του Αυγουσταίου και της Οδού που υπάρχουν ακόμα, έστω και με διαφορετική μορφή.
Το τοίχωμα στο άνω μέρος της φωτογραφίας αποτελεί μέρος της Θεοτόκου των Χαλκοπρατείων

Λίγες δεκάδες μέτρα μακρύτερα από το Μίλιον βρίσκονταν ο περίφημος ναός της Θεοτόκου των Χαλκοπρατείων . Στην επιφάνεια της γης δεν έχει απομείνει σχεδόν τίποτα, εκτός από μερικά τοιχώματα του ναού που διάσπαρτα βρίσκονται εδώ και εκεί.



Μέρος της Θεοτόκου των Χαλκοπρατείων συναντά το Acem Ağa Mescidi. Αμφότερα έχουν ισοπεδωθεί

Στο προάστιο των Βλαχερνών βρίσκονται εγκατεσπαρμένα δεκάδες κομμάτια από το μεγαλοπρεπές κτιριακό συγκρότημα, στο οποίο οι αυτοκράτορες είχαν επιλέξει να διατηρήσουν την κατοικία τους για σχεδόν 4 αιώνες.
Αντικρίζοντας τέτοιες εικόνες, είναι σαν να χτυπά μέσα μου κόκκινος συναγερμός για ενδελεχή παρατήρηση...
...και δεν διαρκεί πάρα πολύ πριν παρουσιαστούν μπροστά μου μέρη των αυτοκρατορικών ανακτόρων...


...με μερικά σημεία τους σε υπόγεια κατάσταση, όπως η υπόγεια θολωτή διάβαση της φωτογραφίας, σημείο επικοινωνίας του παλατιού με μέρη του Τείχους. Στο άνω μέρος διακρίνεται ο τεκές Emil Buhari, ο οποίος κατασκευάστηκε πάνω από κεντρικό κομμάτι του παλατιού και περιέχει βυζαντινά μέλη στην δόμησή του

Τέτοιου είδους θολωτά περάσματα συναντά κανείς σε πάρα πολλά σημεία και εντυπωσιάζουν οι εικόνες αφού απρόσμενα τα βυζαντινά κτίσματα αναφύονται από την γή ακόμα και σε αυλόγυρους τζαμιών.
Συνέχεια στο δίκτυο στοών, που φυτρώνουν ακόμα και σε χώρους τζαμιών...


...και περιέχουν μικρά περασμάτα. Ίσως μερικά οδηγούν στο πουθενά και άλλα σε υπόγεια μέρη των ανακτόρων







Η ιστορική χερσόνησος είναι ακόμη γεμάτη από κτίρια "βυζαντινής καταγωγής", τα οποία στέκουν δυσδιάκριτα για αιώνες. Τα περισσότερα από αυτά συνήθως εξωτερικά επιχριόμενα με νέα υλικά, κυρίως για λόγους συντήρησης.

Κτίρια που άλλοτε χρησιμοποιούνταν ως στρατώνες ή φυλακές συνήθως στις μέρες μας χρησιμεύουν ως αποθηκευτικοί χώροι
Ανακαινισμένη είσοδος κτιρίου που όμως μαρτυρά την καταγωγή της
Πίσω από τον σοβά κρύβεται μια άλλη ιστορία

Η κατηγορία με τα περισσότερα αρχιτεκτονικά θραύσματα είναι αυτή των κιονοκράνων και έχω επιλέξει να τα καταγράφω πάντα, τόσο στον φωτογραφικό μου φακό όσο και στην μνήμη μου. Κάτι σαν απογραφή με μόνο τίμημα τα περίεργα βλέμματα ανυποψίαστων και παρακαθημένων.



Εγώ περιεργάζομαι το θεοδοσιανό κιονόκρανο, αυτός περιεργάζεται εμένα, ο φωτογραφικός μου φακός περιεργάζεται τα πάντα
Διάσπαρτα βυζαντινά σπαράγματα
Οι κινήσεις μου ίσως εκτός από τα βλέμματα κινούν και υπόνοιες. Ο κύριος της φωτογραφίας, πιάνει το πιγούνι του και οι υποψίες πιθανόν αρχίζουν να γίνονται σκέψεις
Βάση κίονα γύρω από ένα şadırvan, συχνό φαινόμενο οι κίονες σε αυλόγυρους τζαμιών



Σε ορισμένες περιπτώσεις τα κομμάτια μοιάζουν να είναι φυτρωμένα στο έδαφος...

...ενώ άλλοτε συμμετέχουν σε φιλοζωικές κινήσεις






Η εμπειρία, η όξυνση και ο τρόπος της παρατηρητικότητάς μου επιτρέπουν πλέον να αντικρίζω κάθαρα όλα αυτά που η Πόλη ποτέ δεν έκρυψε!

Βάση κίονα μέσα στον δρόμο. Η Πόλη δεν κρύβει τίποτα σε όποιον θέλει να δεί


Με έμπειρη και προσεκτική ματιά οι ιδιαιτερότητες είναι ευδιάκριτες....και πλησιάζοντας στην σιδερένια πόρτα....


...ένας βυζαντινός κόσμος αποκαλύπτεται....νοερό ταξίδι στον χρόνο με κτίσματα που έχουν να διηγηθούν πολλά
Κουίζ: Σε ποιό μέρος της φωτογραφίας είναι ορατό το βυζαντινό παρελθόν

Αρκεί ακόμα και μία μικρή τρύπα μερικών εκατοστών...
...για να αρχίσει να ξετυλίγεται μπροστά μου η πραγματική Πόλη. Η υπόγεια Βασιλεύουσα είναι ακόμα εδώ!

Το Ιερόν Παλάτιον υπήρξε ένα από τα εντυπωσιακότερα οικοδομικά έργα της Κωνσταντινούπολης. Χτισμένο αμφιθεατρικά και σε αρκετά επίπεδα, συναρπάζει όποιον θελήσει να το συλλάβει στην σκέψη του. Ορισμένα σημεία του προσφέρονται ακόμα προς παρατήρηση και ενθουσιασμένος παρατηρώ τμήματά του, άλλοτε στην επιφάνεια της γής, άλλοτε κάτω από αυτήν και άλλοτε ημιβυθισμένα σε σπίτια και πίσω αυλές. Δείγμα του αμφιθεατρικού και πολυεπίπεδου τρόπου κατασκευής του.
Τα μέρη από το Ιερόν Παλάτιον εντυπωσιάζουν γιατί, εκτός των άλλων, άλλοτε δείχνουν φανερά τον όγκο τους...

...και άλλοτε ξεφυτρώνουν μέσα από αυλές, σαν αρτηρίες που μεταφέρουν τον γενετικό οικοδομικό κώδικα της Πόλης

Δεν είναι μόνο τα μικρά απομεινάρια που συναρπάζουν αλλά και εκείνα που κάποτε εντυπωσίαζαν με τον όγκο τους. Τα ερείπια του ναού που ήταν αφιερωμένος στον Άγιο Πολύευκτο δείχνουν τον όγκο του μεγαλοπρεπούς οικοδομήματος. Κατασκευασμένος από την αριστοκράτισσα Ιουλία Ανικία, ως πράξη με σαφή πολιτική βαρύτητα αλλά και ως σύμβολο πλούτου και αξίας αφού ξεπερνούσε σε όγκο τον ναό του Σολομώντα. Το έργο αυτό καθώς και η πολιτική αντιζηλία με τον Ιουστινιανό, έδωσαν μεγαλύτερη ώθηση στον Αυτοκράτορα για περαιτέρω μεγαλοπρέπεια και όγκο στην Αγία Σοφία. Ίσως μετά την ολοκλήρωση της Αγίας Σοφίας ο Αυτοκράτορας, εκτός του γνωστού αναφωνητού, να σιγοψιθύρισε και: "Νενίκηκά σε Ανικία".

Τα ερείπια του Αγίου Πολυεύκτου...



...όπου τα ογκώδη θεμέλια και η έκτασή τους μαρτυρούν τον όγκο του ναού
Οι κίονες του Αγίου Πολυεύκτου ήταν πρωτοποριακοί και αποτέλεσαν σημείο καμπής στην κατοπινή γλυπτική και αρχιτεκτονική έκφραση

Παρατηρώντας παντού τα βυζαντινά θραύσματα στα μήκη και τα πλάτη της Πόλης, το συμπέρασμα που προκύπτει είναι πως δεν πρόκειται για απολοιφάδια μιας περασμένης εποχής. Είναι το βασικό συστατικό που κάνει τούτο το μέρος τόσο ιδιαίτερο, το γενετικό υλικό της Πόλης που διάσπαρτο παντού...παρατηρεί...δρά...αντιδρά και καθορίζει.
Σε εμάς απομένει απλά να το αντιληφθούμε...

Η ζωή στην Πόλη κυλά και τα βυζαντινά σπαράγματα συνάμα αιώνιοι παρατηρητές και συνοδοιπόροι

Τετάρτη 15 Οκτωβρίου 2014

ΕΝΑ ΑΝΕΛΠΙΣΤΟ ΘΑΥΜΑ - ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΠΕΛΑΓΙΑΣ YU


Αναδημοσίευση: ΑΠΑΝΤΑ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ
"...Από όλο τον κόσμο, ή Ελλάδα είναι το κέντρο της αγάπης του Θεού και ποτέ να μη νιώσετε ντροπή. Σε αγαπώ πατρίδα μου Ελλάδα...." ΠΕΛΑΓΙΑ YU


ΑΝΕΛΠΙΣΤΟ ΘΑΥΜΑ

Πραγματικά ανέλπιστη θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ή πρόσφατη δωρεά των διακοσίων έντεκα χιλιάδων ευρώ (211.000,00€) πού αφειδώλευτα προσέφερε στον Ιεραποστολικό μας Σύνδεσμο ευσεβής δωρήτρια από την Αθήνα για την Ιεραποστολή της Ταϊβάν. Εκεί όπου επί σειρά ετών αγωνίζεται ό προσφιλής μας, ζηλωτής Ιεραπόστολος Αρχιμανδρίτης π. Ιωνάς Μούρτος.

Ή ενέργεια αυτή υπήρξε αναμφίβολα δώρο Θεού. Κάτι πού φάνταζε ανέφικτο για τά σημερινά δεδομένα, γίνεται πλέον πραγματικότητα. Πέντε χρόνια τώρα ό π. Ιωνάς δέεται προσεύχεται και προσμένει να αποκτήσει επιτέλους ή Εκκλησία μας στην Ταϊβάν έναν αξιοπρεπή Ί. Ναό!

Στις 15 Ιουλίου έ.ε., ό Ιεραποστολικός μας Σύνδεσμος απέστειλε όλη τη χρηματική βοήθεια στον π. Ιωνά, ό όποιος σύντομα θα προβεί στη διαδικασία εύρεσης οικοπέδου και στην έκδοση σχετικών άδειών. Είδε ό Ουράνιος Πατέρας μας να αναδείξει και άλλους δωρητές. ώστε να συγκεντρωθεί και το υπόλοιπο ποσό πού απαιτείται για την ανέγερση του Ιερού Ναού.

Ή χαρά και συγκίνηση του π. Ιωνά και τών Ταϊβανέζων συνεργατών του δεν περιγράφονται. Δοξάζουν και ξαναδοξαζουν τον Κύριο μας για το θαύμα αυτό. Οι εκκλήσεις και οι προσευχές τους έτσι όπως τις εξέφραζαν με τις πρόσφατες επιστολές τους που παρατίθενται στη συνεχεία εισακουστήκαν και το όνειρο της αποκτήσεις του Ι, ΝΑΟΥ λαμβάνει πλέον σάρκα και οστά.

ΘΕΛΩ ΝΑ ΚΛΑΨΩ -

ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΠΕΛΑΓΙΑΣ YU
9 Φεβρουάριου 2014, τελευταία μέρα διαμονής μου στην Ελλάδα. Ό καιρός είναι βροχερός. Ώς συνήθως, πήγα στην Εκκλησία για τη Θεία Λειτουργία και μετά με προσκάλεσαν να μοιραστώ μαζί τους τις εμπειρίες μου από την Ιεραποστολή ΣΤΗΝ Ταιβάν. Τι μπορεί όμως να είναι στο μυαλό μου η Ιεραποστολή στην ΤΑΙΒΑΝ όταν δεν έχουμε καν ένα αξιοπρεπές κτήριο για ιερό ναό. Δε ξέρω τι να μοιραστώ με τους αγαπημένους μου Έλληνες. Το μυαλό μου είναι άδειο και δεν ξέρω τί να πω. Αυτό το πρόβλημα πού αφορά
την Εκκλησία μας, λοιπόν, μοιράστηκα με τούς αγαπητούς μου αδελφούς και αδελφές. Μετά τη Θεία Λειτουργία κάποιος με ρώτησε, αν ήξερα ότι ό καιρός έγινε ηλιόλουστος. Εγώ απάντησα: «Ναι, το ξέρω. Είδα τά φώτα να λάμπουν κάτω από τά παράθυρα και ήξερα ότι έξω έχει ένα μπλε ουρανό. Ή Εκκλησία μας. όμως, στην Ταϊβάν βρίσκεται σέ ένα μεγάλο κτίριο. Είμαστε στον 4ο όροφο και ή οροφή μας είναι στο πάτωμα του 5ου ορόφου, και, στη συνέχεια, ό 6ος όροφος, ό 7ος όροφος, ό 8ος όροφος κ.ο.κ.». Μερικοί άνθρωποι άρχισαν να γελούν, γιατί νόμιζαν ότι αστειευόμουν. Εγώ στην πραγματικότητα δεν αστειευόμουν, και συνέχισα να μετρώ τον 9ο όροφο, 10ο όροφο, 11ο όροφο, 12ο όροφο, 13ο όροφο, 14ο όροφο... «Πού είναι ό μπλε ουρανός μας»; Μερικοί άνθρωποι αρχίζουν να κλαίνε. Θέλω να κλάψω κι εγώ, αλλά δεν θα κλάψω, γιατί μέσα στα μάτια του ελληνικού λαού βλέπω τον γαλάζιο ουρανό της Ελλάδας. Εύχομαι ό λαός μου να μπορεί να διακρίνει στο μέλλον το γαλάζιο του ουρανού της Ταϊβάν μέσα από την Εκκλησία μας.

«Στην Ταϊβάν, στις Ιερές Ακολουθίες πρέπει να χρησιμοποιούμε με μεγάλη προσοχή το θυμίαμα και τά κεριά, γιατί υπάρχει το ενδεχόμενο να εντοπίσουν τον καπνό οι συναγερμοί καπνού και να τεθούν σέ λειτουργία». Όλο και περισσότεροι άνθρωποι άρχισαν να δακρύζουν. 
Θέλω να κλάψω, αλλά δεν θα κλάψω, γιατί από τη μύτη του ελληνικού λαού, πού οσφραίνεται στην Ελλάδα τά όμορφα θυμιάματα, εύχομαι κι ό λαός μου να μπορούσε να οσφρανθεί... αλλά δεν τολμώ να το ονειρευτώ. 
«Στην Ταϊβάν προσπαθούμε να τελέσουμε τη Θεία Λειτουργία ήρεμα και ήσυχα προς δόξα Θεού και το περπάτημά μας στην Εκκλησία πρέπει να είναι αθόρυβο σαν του κλέφτη. Αλλά στην Ελλάδα είδα και άκουσα τά παιδιά να διαβάζουν το "Πάτερ Ημών" με δυνατή φωνή. Μπορούμε εμείς στην Ταϊβάν να δοξολογούμε τον Θεό φωνάζοντας με χαρούμενη φωνή»; Ή απάντηση είναι όχι, γιατί οι γείτονες θα καλέσουν την αστυνομία. Κάποιοι άνθρωποι γελούν και τούς διευκρινίζω ότι στην Ταϊβάν οι γείτονες και οι Αρχές δεν είναι Ορθόδοξοι.

Δεν θα γελάσω, αλλά θέλω να κλάψω, καθώς αυτό το γεγονός συμβαίνει πράγματι στην Εκκλησία μας στη μή ορθόδοξη χώρα της Ταϊβάν κατά τη μεγάλη εορτή του Πάσχα. Εγώ θα συγκροτήσω τά δάκρυά μου και θα προσπαθήσω να μην κλάψω, γιατί μέσα από τά στόματά σας μπορώ να ακούσω εγκώμια, αλλά για τον λαό μου δεν τολμώ καν να ευχηθώ και να ονειρευτώ... Μόνο ό Κύριος ας ελεήσει και ας συγχωρήσει εμένα την αμαρτωλή εγωίστρια πού τά γεύομαι όλα μόνη...
Εύχομαι μία μέρα να αποκτήσουμε μία μικρή Ορθόδοξη Εκκλησία και μέσα σ’ αυτήν να διαθέτουμε πραγματικές αγιογραφημένες εικόνες, αντί τών τυπωμένων χαμηλής ποιότητας εικόνων.

Εύχομαι μία μέρα ό ελληνικός λαός να μπορεί μέσα από τά μάτια μας να δει στον ίδιο μπλε ουρανό τη Βασιλεία του Θεού από τά παράθυρα κοντά στον δόλο του Παντοκράτορα.
Εύχομαι μία μέρα να μπορούμε να κρατήσουμε στα χέρια μας κεριά αφιερωμένα στον Θεό, χωρίς να φοβόμαστε μην τυχόν τεθούν σέ λειτουργία οι συναγερμοί καπνού.
Μακάρι να μπορούσα να μείνω περισσότερο στην Ελλάδα, την όμορφη αυτή χώρα και τον όμορφο γεμάτο Αγάπη λαό της, «Και τω θέλοντί σοι.. τον χιτώνα σου λαβείν. άφες αυτώ και το ιμάτιον» (Ματθ. 5,40).

Έτσι, παρόλο πού υποσχέθηκα να επισκεφτώ πολλούς Ναούς και Μοναστήρια, εγώ δεν θα πάω, γιατί πρέπει να επιστρέφω πίσω στη χώρα μου για την Ιεραποστολή. Και όλους αυτούς τούς ανθρώπους πού με βοήθησαν, θα ήθελα να τούς ευχαριστήσω. Δεν έχω, όμως, την ευκαιρία να εκφράσω σέ όλους την ευγνωμοσύνη μου για τά δάκρυα πού χύνουν μαζί μου και για τις τόσο πολλές προσευχές τους για την Εκκλησία μας. Θα ήθελα πραγματικά να σας αγκαλιάσω και να σας φιλήσω. Συγχωρέστε εμέ την αμαρτωλή, γιατί ή προσευχή και ή βοήθεια σας θα με κρατήσουν ισχυρή και θα σας είμαι πάντοτε ευγνώμων και πάντα θα θυμάμαι την Ελληνική Οικογένεια μου.

Πιστεύω ότι από εδώ και στο έξης, κανείς δεν θα γελάει για την Ελλάδα. Γιατί μπορεί να είναι φτωχή και γυμνή, αλλά δεν είναι προς λύπηση. Γιατί είναι γεμάτη από την Αγάπη και τη δόξα του Θεού. Είναι μία μικρή χώρα, αλλά λάμπει! Από όλο τον κόσμο, ή Ελλάδα είναι το κέντρο της αγάπης του Θεού και ποτέ να μή νιώσετε ντροπή. Σέ αγαπώ πατρίδα μου Ελλάδα. «Και εξαλείψει απ’ αυτών ό Θεός παν δακρύων από των οφθαλμών αυτών, και ό θάνατος ουκ εσται έτι, ούτε πένθος ούτε κραυγή ούτε πόνος ουκ εσται έτι ότι τά πρώτα άπήλθον» (Άποκ. 21,4).

Ή επιστολή αυτή αφιερώνεται στην Ελληνική μου Οικογένεια, τον Σώζοντα και τη Μακρίνα. Και σέ όλες τις οικογένειες πού μου συμπεριφέρονται, αν και ανάξιο πρόσωπο, με καλοσύνη, ανιδιοτέλεια και γενναιοδωρία, φροντίζοντας για μένα με αληθινή Αγάπη. Και στους ανθρώπους πού στηρίζουν την Ιεραποστολή μας.
Ή ανάξια αδελφή σας Πελαγία ΥU


’Αν κάθε πόλη είχε Ορθόδοξο Ναό   -  


Επιστολή Ιωάννη Huang...

Πέμπτη 9 Οκτωβρίου 2014

"Μέγας εἶ, Κύριε, καὶ θαυμαστὰ τὰ ἔργα σου..."

...καὶ οὐδεὶς λόγος ἐξαρκέσει πρὸς ὕμνον τῶν θαυμασίων σου"
  1.  

  2. Το μέγεθος μετράει
  3. Θα χρειαζόντουσαν εκατομμύρια δισεκατομμύρια χρόνια για να ταξιδέψεις τα 621 εκατομμύρια δις μίλια του δικού μας γαλαξία με ένα διαστημικό αυτοκίνητο που τρέχει με 60 μίλια ανά ώρα. Τουλάχιστον, εάν ταξίδευες με την ταχύτητα του φωτός θα χρειαζόσουν 100.000 έτη φωτός.

  1. Δεν μπορούμε να δούμε το 95% του διαστήματος
Η γη, ο ήλιος και οι γαλαξίες αποτελούν μόνο το 5% του σύμπαντος. Οι  επιστήμονες πιστεύουν ότι το υπόλοιπο 95% είναι φτιαγμένο από μια μυστηριώδης ουσία που ονομάζεται σκοτεινή ύλη (25%) και μια σκοτεινή ενέργεια (70%).

  1. 93 εκατομμύρια μίλια μακριά
Ο ήλιος είναι το πιο κοντινό αστέρι – και είναι 93 εκατομμύρια μίλια μακριά. Είναι επίσης 1,3 εκατομμύρια φορές μεγαλύτερος από τη γή – αν και επισκιάζεται από άλλα αστέρια όπως ο Betelgeuse, ένα κόκκινο γίγαντα 642,5 έτη φωτός μακριά από τη γη το οποίο είναι 700 φορές μεγαλύτερος από τον ήλιο και 14.000 φορές πιο φωτεινός.

Πηγή: alfavita

Δευτέρα 6 Οκτωβρίου 2014

Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου διαδραστικά και δημιουργικά...

Πηγή:Via Media: Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου διαδραστικά και δημιουργικά...

Πατήστε πάνω στην εικόνα για να επισκεφτείτε τη  δουλειά του καταπληκτικού συναδέλφου Κώστα