Η ουτοπία της εξουσίας ΔΕΝ ΕΙΣΑΙ ΜΟΝΟΣ

ΔΕΝ ΕΙΣΑΙ ΜΟΝΟΣ
Μέγας Βασίλειος: Το λιοντάρι του Χριστού!!!
Πεντηκοστή - Οι Πύρινες Γλώσσες
Η ΠΛΑΤΥΤΕΡΑ ΤΩΝ ΟΥΡΑΝΩΝ
Πήγαινε και γίνε αυτό που πίστεψες
Η πορεία του Ορθόδοξου μοναχισμού

Μέγας Βασίλειος: Το λιοντάρι του Χριστού!!! l

Τά Χριστούγεννα στην ελληνική ποίηση...

Αναδημοσίευση:  Αρχαγγέλων τόπος

Μέσα μας γίνεται η Γέννηση*
Έξω στέκει το σχήμα της –
Μας φανερώνεται…
Γιώργος Θέμελης, ΙΙΙ. Φάτνη

* Γιόλα Αργυροπούλου – Παπαδοπούλου,

ποιήτρια, επ. καθηγήτρια της Φιλοσοφικής Σχολής Αθηνών

 Ο Θεός, η φύση, ο θάνατος και ο έρωτας αποτελούν, όπως είναι γνωστό, τα βασικότερα θέματα της Ποίησης. Στον χώρο της μετά Χριστόν Ελληνικής Ποίησης, το θρησκευτικό στοιχείο είναι ιδιαίτερα σύνηθες, τα δε Χριστούγεννα, όπως και το Πάσχα, θεωρούνται ως μία από τις κατεξοχήν προσφιλείς και ακατάπαυστα ισχύουσες πηγές έμπνευσης των Ελλήνων Ποιητών.
 Στην Ἐφημερίδα της 25ης Δεκεμβρίου του 1887, ο κορυφαίος μας λογοτέχνης Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης (1851 – 1911), «η κορυφή των κορυφών» κατά τον Κωνσταντίνο Καβάφη, είχε γράψει: «Ἐάν τὸ Πάσχα εἶναι ἡ λαμπροτάτη τοῦ Χριστιανισμοῦ ἑορτή, τὰ Χριστούγεννα βεβαίως εἶναι ἡ συγκινητικωτάτη». Αναμφισβήτητα, ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, ο «άγιος των ελληνικών γραμμάτων», σχετίζεται άμεσα και με τον ποιητικό χώρο, όχι μόνον επειδή έχει συνθέσει και ποιήματα, αλλά επειδή ολόκληρο το πεζογραφικό του έργο αποπνέει την μαγεία του ποιητικού λόγου. Ο Μιλτιάδης Μαλακάσης πίστευε ακράδαντα πως ο Παπαδιαμάντης ήταν ο «καλύτερος ποιητής» που είχε γνωρίσει· ο Κωστής Παλαμάς είχε γράψει πως «Ὁ Ἀλέξαντρος Παπαδιαμάντης, ποιητὴς μὲ τὸν πεζὸ λόγο, καὶ κάποτε, / μὰ πολὺ σπάνια, μὲ τὸ στίχο…»· και ο Παύλος Νιρβάνας είχε εκφράσει ανεπιφύλακτα την άποψη ότι «Ο Παπαδιαμάντης δὲν εἶναι γραμματάνθρωπος, εἶναι ποιητής».

Στο διήγημα «Στὸ Χριστὸ στὸ Κάστρο» (1892), στο οποίο ο Παπαδιαμάντης αποθέτει την άμετρη τρυφερότητα της χριστιανικήςτου αγάπης, υπάρχει κι ένα ποίημα αναφερόμενο στον ναό της Γέννησης:
Μὲ χρόνους μὲ καιροὺς καὶ ἥμισυ καιροῦ,
κάποιος ἀμαθής, ἁμαρτωλὸς χυδαῖος,
καμμία γυναῖκα τοῦ λαοῦ πτωχὴ
σ’ ἐνθυμεῖται κι ἔρχεται νὰ σοῦ φέρ’
ὄχι χρυσόν, ἀλλὰ ὀλίγο λιβάνι,
ἕνα κερί κι ὀλίγο λάδι στὴν μποτίλια
σ’ ἐσὲ ποὺ εἶσαι ὅλων ὁ δοτήρ.

Ο μέγιστος ποιητής μας Κωστής Παλαμάς (1859 – 1943), η κεντρική μορφή της λογοτεχνικής γενιάς του 1880, παρουσιάζεται ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένος με τις γιορτές της Ορθόδοξης Εκκλησίας, τις οποίες προσεγγίζει και υμνεί μέσω της ποίησής του, με ξεχωριστή δε κατάνυξη στέκεται μπροστά στο «θαύμα» των Χριστουγέννων, σ’ αυτό το Μεγάλο Μυστήριο της ενανθρώπησης του Θεού. Θα ’λεγε κανείς πως το Αστέρι της Βηθλεέμ, αυτό το Αστέρι που οδήγησε τους Μάγους στη ταπεινή φάτνη όπου γεννήθηκε ο Χριστός, οδήγησε και τη σκέψη του κι αποτέλεσε την έμπνευση για το θαυμάσιο ποίημά του με τίτλο «Ἀστέρι Θεϊκό».
Τί φῶς καὶ χρῶμα κι ὀμορφιὰ νὰ
σκόρπιζε τὸ ἀστέρι
ὅπου στὴν κούνια τοῦ Χριστοῦ
τοὺς μάγους ἔχει φέρει;… (απόσπασμα).

Ένα ακόμη χριστουγεννιάτικο ποίημα του Κωστή Παλαμά, θαυμάσιο μέσα στην απλότητά του, είναι το «Νά’ μουν τοῦ σταύλου ἕν’ ἄχυρο». Εδώ, είναι σαφέστατη η επιθυμία του ποιητή να πλησιάσει ταπεινά το νεογέννητο θείο Βρέφος και να ενστερνισθεί το λυτρωτικό μήνυμα που εκπορεύεται από τη φτωχική φάτνη…
Νά ’μουν τοῦ σταύλου ἕν’ ἄχυρο, ἕνα φτωχὸ κομμάτι,
τὴν ὥρα π’ ἄνοιξ’ ὁ Χριστὸς στὸν ἥλιο του τὸ μάτι!
Νὰ ’δῶ τὴν πρώτη του ματιὰ καὶ τὸ χαμόγελό του,
τὸ στέμμα τῶν ἀκτίνων του γύρω στὸ μέτωπό του,
νὰ λάμψω ἀπὸ τὴ λάμψη του κι ἐγὼ σὰ διαμαντάκι,
κι ἀπὸ τὴ θεία του πνοὴ νὰ γίνω λουλουδάκι… (απόσπασμα).

Το εκπληκτικό ποίημα του Κωστή Παλαμά «Ἕνας Θεός» αφενός μεν εκφράζει με γλαφυρότητα τα συναισθήματα του ποιητή, μπροστά στο θαύμα της ενανθρώπησης του Θεού, και αφετέρου καταδεικνύει το θαύμα που συντελέστηκε στην ίδια την ψυχή του… Η Γέννηση του Θεανθρώπου γεννά στην ψυχή του ποιητή – και σε κάθε ανθρώπινη ψυχή – την ελπίδα, την πίστη και την αγάπη… Αυτό, άλλωστε, δεν είναι και το βαθύτερο νόημα των Χριστουγέννων;
Ὦ, μέσα μου γεννιέται ἕνας Θεὸς
καὶ τὸ κορμί μου γίνεται ναός,
δὲν εἶναι ὡς πρῶτα φάτνη ταπεινὴ
μέσα μου λάμπουν ξάστεροι οὐρανοί,
τὸ μέτωπό μου λάμπει σὰν ἀστέρι…
Φέρτε μου, Μάγοι – θεία βουλή τὸ γράφει –
τὰ σμύρνα τῆς ἐλπίδας, τὸ λιβάνι
τῆς πίστης, τῆς ἀγάπης τὸ χρυσάφι!... (αποσπάσματα).

Το λαμπρό αστέρι, οι τρεις Mάγοι και η ταπεινή φάτνη της Βηθλεέμ αποτελούν τα βασικότερα θεματικά στοιχεία στις χριστουγεννιάτικες ποιητικές συνθέσεις, όπως στη «Νύχτα Χριστουγεννιάτικη» του Γεωργίου Δροσίνη (1859 – 1951).

Τὴν ἅγια νύχτα τὴ Χριστουγεννιάτικηλυγοῦν τὰ πόδια 
καὶ προσκυνοῦν γονατιστὰ τὴ φάτνη τους
τ’ ἄδολα βώδια.
Κι ὁ ζευγολάτης ξάγρυπνος θωρώντας τα
σταυροκοπιέται
καὶ λέει μὲ πίστη ἀπ’ τῆς ψυχῆς τ’ ἀπόβαθα
Χριστὸς γεννιέται!
Τὴν ἅγια νύχτα τὴ Χριστουγεννιάτικη
κάποιοι ποιμένες
ξυπνοῦν ἀπὸ φωνὲς ὕμνων μεσούρανες
στὴ γῆ σταλμένες.
Κι ἀκούοντας τὰ Ὡσαννὰ ἀπ’ ἀγγέλων στόματα
στὸ σκόρπιο ἀέρα,
τὰ διαλαλοῦν σὲ χειμαδιὰ λιοφώτιστα
μὲ τὴ φλογἐρα.
Τὴν ἅγια νύχτα τὴ Χριστουγεννιάτικη
- ποιὸς δὲν τὸ ξέρει; -
τῶν Μάγων κάθε χρόνο τὰ μεσάνυχτα
λάμπει τ’ ἀστέρι.
Κι ὅποιος τὸ βρεῖ μέσ’ στ’ ἄλλα ἀστέρια ἀνάμεσα
καὶ δὲν τὸ χάσει
σὲ μιὰ ἄλλη Βηθλεὲμ ἀκολουθώντας το
μπορεῖ νἀ φτάσει.


Ένα ακόμη συνηθέστατο θεματικό μοτίβο στα χριστουγεννιάτικα ποιήματα είναι το πυκνό χιόνι, όπως επίσης το αναμμένο τζάκι και το καμπαναριό της εκκλησιάς. Στο πασίγνωστο κι αγαπημένο ποίημα «Χριστούγεννα» του Στέλιου Σπεράντζα (1888 – 1962) (ο οποίος έχει κυρίως ασχοληθεί με τη συγγραφή παιδικών ποιημάτων), ο μικρός Χριστός προσκαλείται σ’ ένα φτωχικό σπίτι, όπου θα βρει φαγητό και ζεστασιά…

Στὴ γωνιά μας κόκκινο τ’ ἀναμμένο τζάκι.
Τοῦφες χιόνι πέφτουνε
στὸ παραθυράκι.
Ὅλο ἀπόψε ξάγρυπνο
μένει τὸ χωριό,
καὶ κτυπᾶ Χριστούγεννα
τὸ καμπαναριό.
Ἔλα, Ἐσὺ ποὺ Ἀρχάγγελοι
σ’ ἀνυμνοῦνε ἀπόψε,
πάρε ἀπὸ τὴν πίττα μας,
ποὺ εὐωδιᾶ καὶ κόψε.
Ἔλα, κι ἡ γωνίτσα μας
καρτερεῖ νὰ ’ρθεῖς.
Σοὔστρωσα, Χριστούλη μου,
γιὰ νὰ ζεσταθεῖς.

Στον Στέλιο Σπεράντζα ανήκουν και οι στίχοι του γνωστού, χριστουγεννιάτικου τραγουδιού «Χιόνια στὸ καμπαναριό». Στίχοι και μελωδία που κατακλύζουν τη σκέψη με νοσταλγικές αναμνήσεις, και την ψυχή με άφατη τρυφερότητα…
«Χριστούγεννα» είναι, επίσης, ο τίτλος ενός όχι ιδιαίτερα γνωστού ποιήματος του Τέλλου Άγρα (1899 – 1944) [φιλολογικό ψευδώνυμο του ποιητή και κριτικού Ευαγγέλου Ιωάννου], στο οποίο κυριαρχεί το μοτίβο του «πυκνού χιονιού»…

Ὄξω πέφτει ἀδιάκοπο καὶ πυκνὸ τὸ χιόνι, κρύα καὶ κατασκότεινη κι ἀγριωπὴ ἡ νυχτιά.
Εἶναι ἡ στέγη ὁλόλευκη, γέρνουν ἄσπροι κλῶνοι,
μὲς στὸ τζάκι ἀπόμερα ξεψυχᾶ ἡ φωτιά…
…Πέφτει ἀκόμη ἀδιάκοπο κι ἄφθονο τὸ χιόνι,
ὅλα ξημερώνονται μ’ ἄσπρη φορεσιὰ,
στὸν ἀγέρα ἀντιλαλοῦν τοῦ σημάντρου οἱ στόνοι,
κάτασπρη, γιορτάσιμη λάμπει ἡ ἐκκλησιά… (αποσπάσματα).

 Από τους μεταγενέστερους εκπροσώπους της Νεοελληνικής Ποίησης, η Ζωή Καρέλλη (1901 – 1998), μία εξαιρετική ποιήτρια, θεατρική συγγραφέας και δοκιμιογράφος, έχει γράψει τέσσερα υπέροχα ποιήματα με τίτλο «Παραμονή της Γέννησης», που ανήκουν στη Συλλογή «Πορεία» (1940). Πραγματικά συναρπαστικό είναι το ακόλουθο απόσπασμα από το 4ο ποίημα:

…Εκείνος που δεν γεννά, δεν γεννάται, δεν αναγεννάται ποτέ, Κύριε,
της Γέννησης «σκήνωσον εν εμοί»,
ο την Σάρραν και την Ελισσάβετ
γονίμους διδάξας, προς δόξαν σου αιώνιαν.
 

Ο Γιάννης Ρίτσος (1909 – 1990), στην 4η στροφή του 1ου μέρους της «Ρωμιοσύνης» του

Όταν σφίγγουν το χέρι, ο ήλιος είναι βέβαιος για τον κόσμο / όταν χαμογελάνε, ένα μικρό χελιδόνι φεύγει μες απ’ τ’ άγρια γένεια τους / όταν κοιμούνται, δώδεκα άστρα πέφτουν απ’ τις άδειες τσέπες τους…

αναμφίβολα ανακαλεί στη μνήμη του το αστέρι της Βηθλεέμ, γράφοντας τον στίχο: δώδεκα άστρα πέφτουν… Με τους δώδεκα αστερισμούς (δώδεκα άστρα) ο ποιητής υπαινίσσεται το φαινόμενο των πεφταστεριών, η δε πτώση ενός αστεριού είναι ίσως ένα σημάδι θεϊκό, ένα μήνυμα ελπίδας (άστρο της Βηθλεέμ)…

Στη Συλλογή του Οδυσσέα Ελύτη (1911 – 1996) «Ο Ήλιος ο ηλιάτορας» (1971) ανήκουν δύο θαυμάσια δίστιχα, η συντομία των οποίων είναι αντίστροφα ανάλογη προς την αλήθεια του νοήματός τους…
Πολλά δε θέλει ο άνθρωπος
να ’ν’ ήμερος να ’ναι άκακος
λίγο φαΐ λίγο κρασί
Χριστούγεννα κι Ανάσταση.

 Στη Συλλογή του Νικηφόρου Βρεττάκου (1912 – 1991) «Διεθνής παιδούπολη Πεσταλότσι» ανήκει το υπέροχο ποίημα «Το παιδί με τη σάλπιγγα», το οποίο – όπως ακριβώς αναγράφεται ως υπότιτλος – αποτελεί ένα «Παιδικό χριστουγεννιάτικο σχέδιο τυπωμένο σε κάρτα» και εμπερικλείει το βαθύτερο νόημα των Χριστουγέννων, την Αγάπη.
Αν μπορούσες να ακουστείς
θα σου έδινα την ψυχή μου
να την πας ως την άκρη του κόσμου.
Να την κάνεις περιπατητικό αστέρι ή ξύλα
αναμμένα για τα Χριστούγεννα – στο τζάκι του νέγρου
ή του Έλληνα χωρικού. Να την κάνεις ανθισμένη μηλιά
στα παράθυρα των φυλακισμένων.

Εγώ μπορεί και να μην υπάρχω ως αύριο.
Αν μπορούσες να ακουστείς
θα σου έδινα την ψυχή μου
να την κάνεις τις νύχτες
ορατές νότες, έγχρωμες,
στον αέρα του κόσμου.
Να την κάνεις αγάπη.

  Ο Μίλτος Σαχτούρης (1919 – 2005), στο ποίημά του «Χριστούγεννα 1948», συνδέει τη Γέννηση του Χριστού με τα γεγονότα του Εμφυλίου…

Σημαία ακόμη
τα δίκανα στημένα στους δρόμους
τα μαγικά σύρματα
τα σταυρωτά
και τα σπίρτα καμένα
και πέφτει η οβίδα στη φάτνη
του μικρού Χριστού
το αίμα το αίμα το αίμα… (απόσπασμα).

 Το εκτενές ποίημα «Παραμονή Χριστουγέννων» του Τάσου Λειβαδίτη (1922 – 1988) ανήκει στη Συλλογή «Ο άνθρωπος με το ταμπούρλο», που γράφτηκε στη Μακρόνησο, το 1950. Πρόκειται για ένα ποίημα βαθιά ανθρώπινο και απέραντα τρυφερό. Και μόνο στο άκουσμα της ευχής «Καλά Χριστούγεννα», η ψυχή του συντρόφου κατακλύζεται από θαλπωρή…
…Σηκώνεις το γιακά της χλαίνης σου. Χιονίζει.

Μια πλάκα φωνογράφου στο Διοικητήριο. Πιο μακριά
η σιωπή. Καλή νύχτα, καλά Χριστούγεννα.
Συλλογιέσαι τ’ άστρα πίσω απ’ την καταχνιά
σκέφτεσαι πως αύριο μπορεί να σε σκοτώσουν.
Μα απόψε αυτή η φωνή είναι μια τσέπη μάλλινη
χώσε τα χέρια σου.
- Καληνύχτα, Θωμά. Καλά Χριστούγεννα.
Κ’ η καρδιά σου φωτίζεται σαν χριστουγεννιάτικο τζάμι.

 Το πανανθρώπινο νόημα των Χριστουγέννων εκφράζεται μ’ έναν εκπληκτικό τρόπο στο ποίημα του Τάσου Λειβαδίτη «Γέννηση», που ανήκει στη Συλλογή «Ο αδελφός Ιησούς». Πρόκειται για μία σύνθεση, που πέρα από την ποιητική δεινότητα του Τάσου Λειβαδίτη καταδεικνύει τόσο το πνευματικό όσο και το ψυχικό ανάστημα του ποιητή…
Έν’ άλλο βράδυ τον άκουσα να κλαίει δίπλα. Χτύπησα την
πόρτα και μπήκα. Μου ’δειξε πάνω στο κομοδίνο ένα μικρό ξύλινο
σταυρό. «Είδες, μου λέει – γεννήθηκε η ευσπλαχνία.» Έσκυψα
τότε το κεφάλι κι έκλαψα κι εγώ,
γιατί θα περνούσαν αιώνες και αιώνες και δε θα ’χαμε να
πούμε τίποτα ωραιότερο απ’ αυτό.
 Ένα υπέροχο χριστουγεννιάτικο ποίημα με τίτλο «λάμπουν σαν δάκρυα τα Χριστούγεννα» έχει γράψει ο Τόλης Νικηφόρου (1938 – ). Το ποίημα ανήκει στη Συλλογή «Γαλάζιο βαθύ σαν αντίο» (1999).
  ...ένας μικρός χριστός γεννιέται πάλι αύριο,
μόνος στον κόσμο.
ένας μικρός χριστός που ζωγραφίζει θαμπά
στο τζάμι δέντρα για τα παιδιά,
καράβια για τα όνειρα,
ένα παραμύθι της αγάπης για τους απελπισμένους.
παραμονή και τα χιλιάδες φώτα της πλατείας
στα μάτια του λάμπουν σαν δάκρυα.
«Η εικόνα αυτού του ποιήματος προέρχεται από τα παιδικά μου χρόνια, όταν κολλούσα τον χειμώνα τη μύτη μου στο τζάμι της μπαλκονόπορτας και έβλεπα για ώρες έξω την έρημη τότε απέραντη Πλατεία Δικαστηρίων. Ήμουν ένα μοναχικό παιδί, όχι από δική μου επιλογή. Έπαιζα και διάβαζα μόνος μου στο σπίτι, θάμπωνα το παγωμένο τζάμι με το χνότο μου και σχημάτιζα ζωγραφιές με τ δάχτυλό μου, γελούσα και δάκρυζα μόνος μου, ονειρευόμουν μόνος μου. Νομίζω ότι από τότε κατάλαβα βαθιά τη μοναξιά και έμαθα να ζω και να αγωνίζομαι χωρίς ελπίδα» γράφει χαρακτηριστικά ο ίδιος ο ποιητής… (Πηγή: TranslatumGreekTranslationForum).

Η άγια νύχτα των Χριστουγέννων, το αστέρι, που με το ανέσπερο φως του οδήγησε τους τρεις Μάγους στη φάτνη της Βηθλεέμ, και το πανανθρώπινο μήνυμα της Αγάπης, που συνεπάγεται η ενανθρώπηση του Θεού, δεν θα πάψουν ποτέ να αποτελούν πηγή έμπνευσης για τους ποιητές…
Ολοκληρώνοντας αυτό το κείμενο, ανακαλώ στη μνήμη μου τους στίχους του Κωστή Παλαμά:

Φέρτε μου, Μάγοι – θεία βουλή τὸ γράφει – / τὰ σμύρνα τῆς ἐλπίδας, τὸ λιβάνι / τῆς πίστης, τῆς ἀγάπης τὸ χρυσάφι! κι ομολογώ με συγκίνηση πως, εδώ και χρόνια, αυτοί ακριβώς οι στίχοι είναι γραμμένοι – με γραφή ανεξίτηλη – τόσο στη σκέψη όσο και στην ψυχή μου…

Εύχομαι από καρδιάς σε όλους Καλά κι Ευλογημένα Χριστούγεννα! Με υγεία και με… τα σμύρνα της ελπίδας, το λιβάνι της πίστης και της αγάπης το χρυσάφι! Γιατί είναι σίγουρο πως με την ελπίδα, την πίστη και την αγάπη μπορεί κανείς να δει ότι πίσω απ' την καταχνιά υπάρχει πάντα... το φως!

* Γιόλα Αργυροπούλου – Παπαδοπούλου, ποιήτρια, επ. καθηγήτρια της Φιλοσοφικής Σχολής Αθηνών

Από την ιστοσελίδα Παλμογράφος

Tableau Vivant - living pictures

Τεχνικές Θεάτρου, Θεατρικού Παιχνιδιού, Εκπαιδευτικού Δράματος

Ο σχεδιασμός μιας σειράς μαθημάτων

Κάθε μάθημα ή σειρά μαθημάτων σχεδιάζεται ανάλογα με την ηλικία, το διαθέσιμο χρόνο και το επίπεδο των μελών της ομάδας και καλό είναι να έχει τα στοιχεία: 

α) της δημιουργίας, (κάτι δημιουργείται, ατομικά ή σε ομάδες), 

β) της παρουσίασης (η δημιουργία παρουσιάζεται στην ομάδα), 

γ) της ανταπόκρισης (η παρουσίαση σχολιάζεται, ανατροφοδοτείται και ξαναδουλεύεται). 

Οι δυναμικές εικόνες

Τα μέλη της ομάδας, ατομικά ή σαν σύνολο, καλούνται να φτιάξουν με τα σώματά τους μια «φωτογραφία». Λέγονται επίσης και «παγωμένες εικόνες», «ακίνητες εικόνες», «ταμπλό» κ.ά..

 Είναι εικόνες γεμάτες δυναμική ενέργεια που για αφετηρία ή ερέθισμα μπορεί να έχουν μια φωτογραφία, ένα στίχο, μία ανάμνηση, ένα γεγονός, ένα συναίσθημα, μια άποψη κ.ά.

Η τεχνική των δυναμικών εικόνων είναι δημοφιλής, βρίσκει πολλές εφαρμογές και μερικοί τρόποι όπου μπορεί να χρησιμοποιηθεί είναι: 

α) Σαν απλή άσκηση για ζέσταμα    π.χ. «Ας φτιάξουμε μια εικόνα ενός τρακτέρ με τα σώματά μας» 

β) Σαν στρατηγική και εργαλείο έρευνας ενός θέματος    π.χ. «Φτιάξτε μια δυναμική εικόνα που να εκφράζει το εκπαιδευτικό σύστημα» ή ενός χαρακτήρα  ή για να δώσει ευκαιρία για κατάθεση και ανταλλαγή απόψεων.

γ) Σαν εργαλείο για πρωτογενή δημιουργία ή θεατρική σύμβαση όπως να αυξήσει την δραματική ένταση σε παράσταση    π.χ. 

• Η δράση παγώνει και κάποιος αφηγείται κάτι, ή μπορεί να σταματήσει το γρήγορο ρυθμό μιας δραστηριότητας και να βοηθήσει τους συμμετέχοντες να εστιάσουν σε μια λεπτομέρεια, 
• ή μπορεί να βοηθήσει την ομάδα να μπει στη καρδιά ενός θέματος, να αναπτύξει μια αφήγηση και να οδηγηθεί σε ένα πιο στυλιζαρισμένο είδος παρουσίασης μακριά από νατουραλισμούς 
• ή μπορεί να αποτελέσει αφετηρία για μια ομαδική πρωτότυπη δημιουργία-σενάριο ή χορογραφία- π.χ. αναπαράγοντας μια φωτογραφία και επικεντρώνοντας σ’ ένα σημαντικό σημείο ή σε μια συμβολική ιδέα της, φτιάχνουμε πολλές δυναμικές εικόνες στη σειρά, 
• ή μπορεί να βοηθήσει να παιχτούν γρήγορα και συμπυκνωμένα ολόκληρα έργα όταν π.χ. χρειάζεται να γίνει ένα είδος γρήγορης επανάληψης σε μια πρόβα.      Παράδειγμα: Κάποιος μπαίνει στον χώρο και παίρνει μια στάση. Μετά μπαίνει και κάποιος άλλος για να συμπληρώνει την εικόνα, παίρνοντας μια στάση κοντά ή μακριά, ακουμπώντας ή όχι τον πρώτο. Κατόπιν, ένας τρίτος συμπληρώνει την εικόνα. Τα παραπάνω γίνονται χωρίς κανείς να σχολιάζει, να υποδεικνύει ή να εξηγεί τις προθέσεις του. Η υπόλοιπη ομάδα συζητά τη σύνθεση που προέκυψε, π.χ. ποιοι είναι, πού είναι, τι σχέση έχουν, τι έχει συμβεί λίγο πριν, τι θα συμβεί μετά κλπ. Δύο  παραδείγματα από το Youtube:   
• https://www.youtube.com/watch?v=GsReHVKD0iA     
• https://www.youtube.com/watch?v=ZM1aNlGIUt4       

Με αυτή τη μέθοδο μπορεί επίσης να φτιαχτεί μια σειρά από διαδοχικές εικόνες – ταμπλό – που να διηγούνται μια ιστορία ή μια κατάσταση που θα εισηγηθεί ο εμψυχωτής, π.χ. «ανθρώπινα δικαιώματα». Το σημαντικό είναι ότι όλοι μπορούν να συνεισφέρουν στο χτίσιμο μιας μικρής ιστορίας χωρίς να ξέρουν τι είχε ο προηγούμενος στο μυαλό του.

Από μια πιο έμπειρη ομάδα θα ζητάγαμε τα αγάλματα να ζωντανέψουν και να «παίξουν» τη συνέχεια της ιστορίας που εισηγήθηκαν οι παρατηρητές.

Η άσκηση αυτή μπορεί να επεκταθεί ώστε όλα τα μέλη της ομάδας να πάρουν τελικά μέρος στη σύνθεση, φτιάχνοντας πιθανώς μια ιστορία. Η αρχική κατάσταση μπορεί να δοθεί από αυτόν που μπαίνει πρώτος και οι άλλοι πρέπει να καταλάβουν το Τι και το Πού και να αντιδράσουν γρήγορα και θετικά π.χ. ο Α λέει: «Εσύ, Νίκο, δέχεσαι τη Μαρία για…», οπότε οι άλλοι μπαίνουν αμέσως και φτιάχνουν π.χ. τη σκηνή ενός γάμου. Ο εμψυχωτής μπορεί να παγώσει την εικόνα και να ρωτήσει τους παρευρισκόμενους (με άγγιγμα στον ώμο) για το ποιος είναι, γιατί βρίσκεται εκεί κλπ. Μια πιο δύσκολη εξέλιξη της άσκησης θα ήταν από το σημείο που ολοκληρώθηκε η εικόνα, να αρχίσουν οι χαρακτήρες να μιλούν αυτοσχεδιά-ζοντας με μικρές προφανείς φράσεις, ανάλογα με τη θέση που βρίσκονται αυτοί και οι διπλανοί χαρακτήρες.

Από το βιβλίο: Γκόβας , Ν. (2001) «Για ένα νεανικό δημιουργικό θέατρο: ασκήσεις – παιχνίδια – τεχνικές για εκπαιδευτικούς, εμψυχωτές νεανικών ομάδων». Εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ  

*1 ΙΣΤΟΡΙΑ: Μπορεί κάλλιστα να αξιοποιηθεί στο τέλος ενός μαθήματος ή ενός κεφαλαίου της Ιστορίας ή και στο τέλος της χρονιάς,  ως σύνοψη και εμπέδωση των διάφορων ιστορικών φάσεων μιας περιόδου, όπου οι ομάδες επιλέγουν ένα διαφορετικό, η κάθε μία,  ιστορικό θέμα, δημιουργούν το σενάριο, σκηνοθετούν και παρουσιάζουν στην ολομέλεια της τάξης μια σκηνή, καλώντας την τάξη να μαντέψει την ιστορική σκηνή και να αξιολογήσει το αποτέλεσμα της κάθε ομάδος.

Students creating a tableau at the Met. Photo by Don Pollard.

*2 ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ ΣΕ ΜΟΥΣΕΙΟ: Tableaux vivant είναι ένα καταπληκτικό εργαλείο για να εμπλέξει τους μαθητές κατά τη διάρκεια της περιήγησής τους σε ένα μουσείο. Η δραστηριότητα ενεργοποιεί τη φαντασία  όλων των συμμετεχόντων.

Για παράδειγμα: 

• Μπροστά από ένα γλυπτό ή πίνακα ζωγραφικής, προσκαλούμε τους μαθητές  να πάρουν σιγά-σιγά  την στάση και την έκφραση των προσώπων του θέματος. Μια μικρή διακοπή  από τη παγωμένη εικόνα για  να κοιτάξουν ξανά την σύνθεση τα πρόσωπα και την έκφραση τους, στο έργο τέχνης. Συζητήστε για το πώς η στάση και η έκφραση του προσώπου αποκαλύπτουν στοιχεία για την ταυτότητα του ατόμου. Δοκιμάστε μια άλλη παγωμένη σκηνή, αλλά αυτή τη φορά, οι μαθητές να αλλάξουν στάση τους και την έκφραση των προσώπων. Τι θα αλλάξουν ή τι θα κάνουν διαφορετικό;

• (Δημιουργία μιας μικρής ιστορίας με τρεις σκηνές) Δημιουργήστε μικρές ομάδες. Καλέστε κάθε ομάδα να δημιουργήσει ένα tableau vivant. Στη συνέχεια, ζητήστε από κάθε ομάδα να δημιουργήσει μία σκηνή πριν και μια μετά από το βασικό tableau vivant  και  στη συνέχεια να συζητήσουν ποια τμήματα της ζωγραφικής ή γλυπτικής επηρέασε την ιστορία τους.

https://docs.google.com/presentation/d/14bOlKg3FouqED85jdGCF2hazMvqsiQ-SL5snjPKWUNI/edit?usp=sharing

Πηγή εδώ και εδώ

...αν γλιτώσει το παιδί υπάρχει ελπίδα...

Και όταν θα 'ρθουν οι καιροί
που θα 'χει σβήσει το κερί
στην καταιγίδα...
Υπερασπίσου το παιδί
γιατί αν γλιτώσει το παιδί
υπάρχει ελπίδα...
Στίχοι: Λευτέρης Παπαδόπουλος
Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης 
Ερμηνευτής: Παύλος Σιδηρόπουλος

Αγιότητα είναι........

Αναδημοσίευση:.Λίβυος

του π. Λίβυου 

Αγιότητα είναι μια βαθιά ευαισθησία. Μια βαθιά ποιητική ματιά που μπορεί να μεταμορφώνει τα πάντα σε άγγιγμα ψυχής. Ο άγιος είναι ποιητής και ευαίσθητος. «Για να γίνει κανείς Χριστιανός, πρέπει να έχει ποιητική ψυχή, πρέπει να γίνει ποιητής. «Χοντρές» ψυχές κοντά Του ο Χριστός δεν θέλει.» αγ. Πορφύριος. Αγαπάει ακόμη και τα μη αξιαγάπητα. Εκείνο που όλοι θα περιφρονούσαν με μεγάλη χαρά, η αγιότητα το μαζεύει, το αγκαλιάζει, το φιλά με πάθος μέχρι να το θεραπεύσει.

Η αγιότητα μεταμορφώνει τα έρημα. Κυκλώνει τα διεσπαρμένα. Ενώνει τα διαιρεμένα. Μπορεί και αντέχει πάνω και περά από τις πληγές και τις καταστροφές. Κοιτάει εκεί που δεν κοιτάει κανείς άλλος. Δεν χωρίζει τα πράγματα σε καλά και κακά. Δεν τους βάζει ταμπέλες. Δεν κατηγοριοποιεί την ζωή σε ανώτερη και κατώτερη. Δεν διχάζει, δεν μοιράζει, δεν αποσπά, ενώνει, συνενώνει, και δυναμώνει το αδύνατο να συμβεί και το όνειρο να πραγματωθεί.

Η αγιότητα είναι μια βαθιά ποίηση που συντονίζει το σύμπαν στους στίχους του δημιουργού Του. Είναι ο ίδιος ο Χριστός που μέσα από τον άγιο μιλάει ξανά για την αγάπη. Που μέσα από την ματιά του αγίου στέλνει το τρυφερό βλέμμα του σε όλους τους κουρασμένους. Στους αποτυχημένους και τους κουρελιασμένους στις μάχες της ζωής. Μια τεράστια αγκαλιά να ξαποστάσουν πάντες.

Η αγιότητα είναι μεταξένια αίσθηση της ζωής. Ευαισθησία που αναγεννά την προπτωτική ματιά. Τότε που τα πάντα ήταν έκπληξη και θαυμασμός. Τότε που τίποτε δεν ήταν βαρετά το ίδιο ή επαναλήψιμο. 
Η αγιότητα αναδεικνύει ξανά την ξεχασμένη μας παιδικότητα. Εκείνο το ξάφνιασμα μπροστά στο μυστήριο της ζωής.

Η αγιότητα δεν είναι τελειότητα μα αποδοχή της ασημαντότητας. Δεν είναι επιτυχία μα δώρο. Δεν είναι κατόρθωμα αλλά χάρισμα. Δεν είναι δύναμη μα κένωση και άδειασμα. Ταπείνωση και εκούσια απόσυρση από τα φώτα του ψεύτικου, πρόσκαιρου και μάταιου.

Δεν αγιάζουν οι αναμάρτητοι μα εκείνοι που άντεξαν να δουν τις αμαρτίες τους. Να τις ακουμπήσουν δίχως να φοβούνται μην λερωθούν και χαλάσει το προφίλ τους.  
"Είναι ανώτερος λέει ο Άγιος Ισαάκ ο Σύρος εκείνος που είδε τις αμαρτίες του, από εκείνο που ανέστησε νεκρούς."

Ο άγιος δεν ξέρει ότι είναι άγιος. Εάν το ήξερε απλά δεν θα ήταν. Όπως ο αθώος δεν γνωρίζει την αθωότητα του. Πολλώ δε μάλλον δεν την προασπίζει. Αθωότητα που προασπίζεται είναι "ευγενής "ναρκισσισμός. Ο άγιος το μόνο που γνωρίζει είναι η έντονη παρουσία του Χριστού εντός του.

Ο άγιος βιώνει μια εσωτερική αποδοχή του Θεού. Μια αγκαλιά που δεν το κρίνει, παρά μονάχα τον καλύπτει από το ψύχος του κόσμου τούτου.

Ο άγιος μονάχα αγαπά. Γιατί ο ίδιος έχει βιώσει την αγάπη του Θεού. Ξέρει από πάθη και οδύνη. Γνωρίζει τι σημαίνει αστοχία υπαρξιακή, λάθος, σφάλμα και πτώση, γιατί δεν γεννήθηκε άγιος, ούτε τέλειος, μα ούτε προνομιούχος. Πόνεσε, έπεσε, έπαθε, έμαθε. Έτσι μας καταλαβαίνει μας κατανοεί και ποτέ δεν μας κρίνει. Μονάχα μας αγαπά. Παντού και πάντοτε.

Ο άγιος δεν απορρίπτει. Αποδέχεται απόλυτα, διακρίνοντας την πράξη από το πρόσωπο. Την πράξη την επικρίνει, το ανθρώπινο πρόσωπο, ποτέ. Το καταλαβαίνει και το συμπαθεί. Όχι ηθικά. Μα οντολογικά. Γνωρίζει ότι αυτός είναι ο άνθρωπος. Φοβισμένος, τραυματισμένος, χαμένος και πτωτικός. Εκφράζοντας το πνεύμα του Χριστού, συγχωρεί όχι μια πράξη, αλλά τον όλο άνθρωπο. Όπως το έκανε ο Χριστός. Δεν σώζει τον άνθρωπο από τις αμαρτίες του απλώς, αλλά από την ίδια του την φύση.

Η αγιότητα είναι ένα παράθυρο για να μπορούν εκεί που θέλουν και επιθυμούν, να κοιτάζουν την βασιλεία του Θεού.

A΄  Λυκείου:  19. Η μνήμη των αγίων, αφορμές για ένα σύγχρονο ανθρωπολογικό προβληματισμό

Get closer

Η 3η Δεκεμβρίου δεν είναι μια γιορτή

για τα ΑΜΕΑ.

Είναι μια ευκαιρία να σκεφτούμε, να θυμηθούμε και να αναλογιστούμε όλοι μας τι έχει κάνει η κάθε κυβέρνηση, αλλά κι ο καθένας μας ξεχωριστά, για να αντιμετωπίζονται τα άτομα με αναπηρία ισότιμα.

H επιστήμη φωτίζει το μεγαλείο του Θεού

9. Αρχή και πορεία του κόσμου 

• Τι υπήρχε πριν από την κοσμική έκρηξη (Big Bang);
• Από πού προήλθαν οι θεμελιώδεις νόμοι της Φυσικής; 
• Υπάρχει η σοφία του Θεού μέσα στη Φύση; 
• Πώς στοχάζεται ένας επιστήμονας για το θάνατο;

Ο Ακαδημαϊκός, καθηγητής Ατομικής και Μοριακής Φυσικής και Φυσικής Ακτινοβολιών Λουκάς Χριστοφόρου 

Ολόκληρη η συνέντευξη: http://vimeo.com/24787502

Βλέπε ακόμη σχετικά θέματα:   

• Δραστηριότητα σχετική με την 9η (Αρχή και πορεία του κόσμου)
• The Known Universe - American Museum of Natural History
• ...μια γειτονιά από άστρα
• "Μέγας εἶ, Κύριε, καὶ θαυμαστὰ τὰ ἔργα σου..."
• ΑΓΙΑ ΓΡΑΦΗ - Παλαιά Διαθήκη - Γένεσις
• Πνεύματος κοινωνία: Ορθόδοξη Εμπειρία ~ Η Επιστήμη Του Θεού
• Ταξίδι...στα άστρα
• Αναζητώντας τα μεγαλεία της Δημιουργίας / του Σεβ. Μητροπολίτου κ. Νικολάου
• Ένας μαγευτικός μικρόκοσμος… στη βροχή!
• Από τον μακρόκοσμο στον μικρόκοσμο

The Known Universe - American Museum of Natural History

9. Η αρχή και η πορεία του κόσμου

Αγιολογία - Όσιος Στυλιανός

...μια γειτονιά από άστρα

The Mountain from TSO Photography on Vimeo.

9. Η αρχή και η πορεία του κόσμου

Ο μπαγάσας του Νικόλα Άσιμου

  

Αναδημοσίευση από το περιοδικό ΣΥΝΑΞΗ τεύχος 95 - Ιούλιος-Σεπτέμβριος 2005

ΠΗΓΗ: Ψηφίδες

Παναγιώτης Φραγκάκος
(Σχεδίασμα μαθήματος) 

Αφιερωμένο στον αείμνηστο Παναγιώτη Νέλλα, που με το κείμενό του στο πρώτο μόλις τεύχος αυτού τον περιοδικού (Ιανουάριος 1982, σ. 102),  με θέμα «Ένας δίσκος» έδειξε τον τρόπο ευθύνοντας παρόμοιους δρόμους.

ΑΠΟ TON ΕΡΕΥΝΗΤΗ του μέλλοντος αναζητούνται, και σ' επουσιώδεις ίσως πτυχές της καθημερινότητας, τα στοιχεία που απαιτούνται γι' αξιολόγηση και άντληση συμπερασμάτων περί του τρόπου και της ιδιοπροσωπίας μιας κοινωνίας, σε μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο. 
Τέτοιες ουσιώδεις λεπτομέρειες αόρατες σε ευκαιριακή προσέγγιση εντοπίζονται και αποτυπώνονται σε υπόγεια ρεύματα, που διατρέχουν τον χώρο και τον χρόνο και καθρεφτίζονται μέσα στο τραγούδι, το οποίο αναμετρά τις δυνάμεις του στο τρίπτυχο απήχηση, διαχρονικότητα και ποιότητα.

Η εμφάνιση και συνεργασία σπουδαίων συνθετών αλλά και ποιητών το τελευταίο τέταρτο του περασμένου αιώνα έδωσε την δυνατότητα να εμβολιασθεί ξανά το λαϊκά μουσικό αισθητήριο, που παρήγαγε το Δημοτικό τραγούδι, με τη μουσική ποίηση και να ανακληθούν από το συλλογικό ασυνείδητο στιγμές αρχαίες και νεώτερες της Ιστορίας μας, οπόταν ποίηση και μουσική βάδιζαν αχώριστες τον ίδιο δρόμο αποσκοπώντας στην ψυχαγωγό παιδεία του λαού του Θεού. 

Αντιμετωπίζουμε συνήθως ως αρνητική πρόκληση την δυσκολία ή την αδυναμία των νέων ανθρώπων στην κατανόηση του εκκλησιαστικού λόγου. Όπως αυτός αρθρώνεται στην εκκλησιαστική κατήχηση, τόσο αυτή που ασκείται με την ευθύνη της εκκλησιαστικής διοίκησης στους ιερούς ναούς, όσο και στην προέκτασή της, δηλαδή στο μάθημα της εκκλησιαστικής παιδείας (θρησκευτικών) εντός των Σχολείων της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης της πατρίδας μας.

Ο λόγος της Κατηχήσεως για να είναι γνήσιος, δηλαδή εκκλησιαστικός και για να γίνεται αντιληπτός, μετέρχεται και προσλαμβάνει τρόπους, μέσα και σχήματα καιρικά, όπως φωτισμένα η πατερική πρακτική δίδαξε ανά τους αιώνες. 
Το αποκαρδιωτικό είναι ότι οσάκις έχει αναπτυχθεί διαλεκτική περί της στιχουργίας των σύγχρονων τραγουδιών, ελληνικών και ξένων, η συζήτηση ξεκινά ως άρνηση, απολογητικά, αποτρεπτικά και συχνά, όταν πτωχεύει η πεπατημένη κριτική, στην απόγνωσή της αποκτά στοιχεία φανατισμού και δομεί αντιπάλους καταφεύγοντας ακόμη και στην αντίστροφη ανάγνωση του μουσικού δίσκου. 
Ακολουθεί μια προσπάθεια προσεγγίσεως ενός τραγουδιού από εκείνα που ευχάριστα επαναλαμβάνουν οι νέοι κάθε ηλικίας.

Ο καλόπιστος αναγνώστης θα αντιληφθεί ότι δεν πρόκειται για προσευχή αλλά για αγωνία, που όπως κάθε γνήσια αγωνία στην έκτασή της μεταμορφώνεται σε προσευχή. Δεν προτείνεται η εισαγωγή του τραγουδιού στην λατρεία. Το παρακάτω τραγούδι ως σύνθεση είναι απολύτως διάφανη για να διακρίνει ο εν ταυτώ ακροατής και ψυχαγωγούμενος το ή καλύτερα Τον υπαινισσόμενο.  

Ο αναγνώστης πριν διαβάσει ας τοποθετήσει απέναντί του τα άδεια ή μαχητικά ή φτωχά ή απελπισμένα ή... βλέμματα των σημερινών έφηβων κάθε ηλικίας.

Επειδή η αναζήτηση του τραγουδοποιού είναι αληθινή, μοιραία η παραγόμενη σύνθεση υπερκερνά το όποιο προσωπικά ήθος, διυλισμένη μέσα από τον πόνο. Την αστήρικτη βεβαιότητα και την ελπίδα, φωτίζει την στεγνή καθημερινότητα με το φως και την ψυχή ενός κόσμου αλλιώτικου, εφέτου, εκεί όπου ο γνήσιος αναζητητής δεν παραδίδεται στην πυρά αλλά στην θαλπωρή της Εκκλησίας. Τέλος ελπίζουμε στη συγγνώμη για τον υποκειμενισμό και την ελευθεριότητα στην χρήση των νοημάτων και των σχημάτων. Σημειώνεται δε ότι κάτω από τον κυρίως στίχο του τραγουδιού αναγράφεται το αυτονόητο σε νύξεις και μόνον. 

ΜΠΑΓΑΣΑΣ
(Στίχ. -Μουσική: Νικόλας Άσιμος. Δίσκος: «Το λυχνάρι του Διογένη»)

Αφήνω πίσω τις αγορές και τα παζάρια Ανάγκη μόνωσης, αποφυγής «κόσμου» με την Θεολογική-αρνητική σημασία, αποφυγής θορύβου-πολυκοσμίας. Ο Θεός αγαπά την ησυχία και φανερώνεται μέσα σε αυτήν π. χ. τόποι ανέγερσης Μοναστηριών. Μακριά από τις νοσηρές σχέσεις, την τύρβη και την φθορά της καθημερινότητας (ανταλλακτικότητα - εμπόριο κλπ. ). Η επιδιωκόμενη συνάντηση (Θεού-ανθρώπου) αφορά την σωματοψυχή άνθρωπο και έχει οντολογικό χαρακτήρα. 
θέλω να τρέξω στις καλαμιές και τα λιβάδια Ανάγκη ηρεμίας, ελευθερίας, πορεία προς απελευθέρωση, σιωπή, συνάντηση με την απεραντοσύνη της κτίσεως. Όπου λανθάνει ο Κτίστης. Λιβάδια: ανάγκη Παραδείσου. Μεταπτωτικά: «Εκάθησεν Αδάμ κατέναντι του Παραδείσου».

Να ξαναγίνω καβαλάρης Ξανά: επαναπόκτηση απολεσθέντων χαρισμάτων. Καβαλάρης: άνω θρώσκω. Αρχοντικός προορισμός: «κατάρχειν των κτισμάτων», άνθρωπος άρχων κτίσεως και παθών του, γήινος όχι χαμερπής.
και ξαναέλα να με πάρεις, Ουρανέ.  Επαναπροσδιορισμός - αναδιαπραγμάτευση σχέσης. Ουρανός-Θεός. Ξανά: προσωπική οικείωση μεταμορφωμένης φύσεως εκ της ενανθρωπήσεως. Πρόσκληση και παράκληση, αγωνία και ελπίδα, εμπιστοσύνη στην δυναμική της θεϊκής αγάπης. Ουρανέ: αδυναμία του στίχου να κυριολεκτήσει, τρόμος θεϊκής αυθεντίας, επιλογή παραμονής στην φανερή υπαινικτικότητα της αυθεντίας του Ουρανού. Διαλεκτική μεταξύ Θεού δυνάστη - ανεξάρτητου από τον άνθρωπο και τον μικρόκοσμό του με τον Θεό της αγάπης, φίλο, συντρέχτη, βοηθό και σκεπαστή. Σχήμα: ξαναγίνω-Καβαλάρης = ξαναέλα-Ουρανέ.


Για δεν υπήρξα κατεργάρης Αρκεί η αγαθή προαίρεση όπως φαίνεται στις πράξεις. Απουσία πώρωσης. Αμαρτήματα υπάρχουν ως αγνοήματα, όχι ενσυνείδητα.
και την χρειάζομαι τη χάρη σου μωρέ.  Η ανάγκη της σχέσης, της ζεστασιάς από την θεϊκή παρουσία. Προσπά-θεια μαγνητισμού της θεϊκής βοήθειας και προσοχής. Χωρίς την θεϊκή αγάπη, παρουσία και χάρη η ανθρώπινη ζωή, τα ανθρώπινα δημιουργήματα, η κτίση είναι καταδικασμένα στη φθορά και τον θάνατο, βραχύβια, άνευρα και όζοντα θνητότητα. Λέξη κλειδί: χάρη. 


Ρε μπαγάσα περνάς καλά εκεί πάνω.  Βεβαιότητα για θεϊκό «νιρβάνα» (. Μπαγάσα: στοιχείο φιλίας-οικειότητας, αλήθεια σχέσης, επαλήθευση κατ' εικόνα. 


Μιαν ανάσα γυρεύω για να γιάνω.  Ανάσα: πνοή ζωής - θεραπευτικό ψυχοσωματικής ενότητος. Ανάγκη οικείωσης εσωτερικών χαρακτηριστικών του Θεού (ειρήνης, αγάπης) ζέστα ανάσας Θεού ως στοιχείο ζεστασιάς, θαλπωρής, αλήθειας, ύπαρξης και θεραπείας. 


Δεν το πιστεύω να με χλευάζεις.  Περιρρέουσα ατμόσφαιρα: κινήματα αθεΐας, απρόσιτο Θεού, φιλοσοφικά-πολιτικά κινήματα. 


Σαν σε χαζεύω δεν χαμπαριάζεις.  Σιωπή του Θεού λόγω αυτεξουσίου, μη σύλληψη Θεού με φθαρτούς οφθαλμούς, ανάγκη ύπαρξης άλλου είδους οπτικής, σιωπηλή, επιβλητική, βέβαιη ύπαρξη, δεν αρκεί βλέπω αλλά ενεργώ. 

Πρότεινέ μου κάποια λύση, Αναμονή θεϊκής παρεμβάσεως. Στόματα Θεού: Άγιοι-Εκκλησία. Τέλος η αντίδραση, διάθεση σύνθεσης, βεβαιότητα ριζικής λύσεως.

Δεν θα σου παρακοστίσει.  Παρακοστίσει: Ο Σταυρός, το υψηλότερο «κόστος», έχει επισυμβεί, όλα τα άλλα «φθηνότερα». Το μεγάλο «κόστος» της σωτηρίας είναι πληρωμένο άπαξ δια παντός" «Εξηγόρασας ημάς εκ της κατάρας του νόμου... ». 
Και θα σου φτιάχνω τραγουδάκια, Αντίδωρο: Τα σα εκ των σων. Στιχοποιία, δώρο αντιδωρούμενο. Σου προσφέρω το δώρο σου (παραβολή ταλάντων). Δεν σε φοβούμαι, δεν διαθέτω κάτι καλύτερο, διότι ανταποδίδω ό, τι καλύτερο έχω στην αγάπη Σου. 
με τα πιο όμορφα στιχάκια στο ρεφρέν, Αξίζει το δώρο που αντιπροσφέρεται με ελευθερία από τον δωρητή. Κέντρο τραγουδιών «ρεφρέν». Αφιερώνεται το καλύτερο (ρεφρέν) του καλύτερου (τραγουδιού) στον Καλύτερο (Θεό). 
για το χαμένο μου αγώνα.  Χαμένος αγώνας: αποτυχημένες προσπάθειες, λάθος διαδρομές, στρατεύσεις, μα διάθεση για πάλη, όχι χλιαρότητα. Η ταπείνωση να τραγουδήσει τον «χαμένο αγώνα». Τραγουδά την πτώση του για να φανεί έτσι το μεγαλείο του Θεού. 
που τ' αστεράκια μείναν μόνα να τον κλαίν.  Ξεπεσμένος - ανώφελος - αναποτελεσματικός αγώνας, ύπαρξη ανεπίγνωστων αγωνιστών που συνεχίζουν ακόμη. Κάθε αγωνιστής λάμπει. Μόνα: γιατί ο στιχουργός βαδίζει δρόμο διαφορετικό αλλαγής, μετανοίας.

Αφήνω πίσω το σαματά Δεν μπορείς να υπαντήσεις το Θεό στη σύγχυση, τον θόρυβο, τις έριδες, ανάγκη μονώσεως.

Και τους ανθρώπους.  Απόλυτη μόνωση, μοναχική πορεία «συν πάσι τοις αγίοις» αοράτως. Πορεία συναντήσεως Του «υπέρ πάντα άνθρωπον», «ελθέ μόνος προς μόνον... ».

Έχω χορτάσει κατραπακιές  Σφάλματα-πτώσεις: μαθήματα, μετάλλια.

Και ψάχνω τρόπους.  Μόνιμη αναζήτηση, η ανθρώπινη περιπέτεια στην ιστορία.
πως να ξεφύγω από τη μοίρα Αποφυγή καθημερινότητας, ευρείας οδού, του συνηθέστερου - εύκολου -βέβαιου - αυτονόητου. 
γιατί έχω μέσα μου πλημμύρα, Ουρανέ; Πλημμύρα: το με την χάρη του Θεού ξαφνικό πλεόνασμα αγάπης δίχως ρου και τέλος, όχι ποτάμι ή λίμνη αγάπης, δηλαδή νερό με τοπικά και χρονικά όρια.

Για δεν υπήρξα κατεργάρης Όρα ανωτ. 
και θα το θες να με φλερτάρεις, Γαλανέ.  Διαρκές παιχνίδι (φλερτ) του Θεού με τον δύσκολο αλλά ειλικρινή άνθρωπο. Με σκοπό τον θείο έρωτα, Νυμφίος Χριστός. (Άσμα ασμάτων. Αγιος Συμεών Νέος θεολόγος. Ο Ουρανός-Θεός εκπροσωπείται από το γαλανό χρώμα, εκφραστικό ουρανού και θάλασσας, περιληπτικό του ανθρωπίνου μικρόκοσμου. )

Pε μπαγάσα περνάς καλά εκεί πάνω, Το «κρυφτούλι» του Θεού, η φαινομενική απάθεια και απόσταση του Θεού λόγω σεβασμού στην ανθρώπινη ελευθερία. Απολαμβάνουμε όλοι ανεπίγνωστα πτυχές των ευεργεσιών Του. λ. χ. υγεία, προστασία κλπ. Επισκέπτεται προσωπικά μόνον όταν προσκαλείται προσωπικά και υπό προϋποθέσεις. 
κάνε πάσα καμιά ματιά και χάμω.  Μόνο να με προσέξεις μου αρκεί. Μόνο η ματιά Σου είναι ικανή να απαλλάξει από τις αγωνίες και τα άγχη, να πληρώσει την καρδιά αγάπη και ειρήνη. Όπως το βρέφος στο γονικό βλέμμα. Το σχήμα ξεκινά από τα ισχυρότερα χάρη - ανάσα - λύση και φτάνει στη ματιά, το πλέον ανέξοδο και απλό, το αυτονόητο.

'Κει που κοιμάσαι και αρμενίζεις, Οι φαινομενικές μεταπτώσεις της βουλής του Θεού στα ανθρώπινα μάτια. Ξάφνου αστράφτεις και μπουμπουνίζεις.
Μεταπτώσεις της ανθρώπινης ψυχοσύνθεσης που προβάλλονται στον Θεό. Ύπαρξη παιδαγωγικών περιόδων εκχύσεως (ευλογία-ευτυχία) και άρσεως της χάριτος (δοκιμασία-πειρασμός). 
κι ό, τι σου 'ρθει κατεβάζεις Ανερμήνευτο θεϊκών κινήσεων. Ερμηνεία εν χρόνω.

Μη θαρρείς πως με ταράζεις.  Αυτός που αγαπά τον Θεό δεν τον φοβάται. «Η αγάπη έξω βάλλει τον φόβον». Βεβαιότητα περί της αγάπης του Θεού στον άνθρωπο. Αταραξία δεν σημαίνει αναισθησία αλλά εμπιστοσύνη και βεβαιότητα, δηλαδή πίστη.

Γιατί σου φτιάχνω τραγουδάκια
με τα πιο όμορφα στιχάκια στο ρεφρέν
για το χαμένο μου αγώνα,
που τ' αστεράκια μείναν μόνα να τον κλαίν.

ΘΕΜΑ Α2 & ΘΕΜΑ Β2 - ΤΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΤΩΝ Β' ΛΥΚΕΙΟΥ

Από την εξαιρετική δουλειά του συνάδελφου  Γιάννη Μπάλτου

ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ ΚΑΙ ΜΟΥΣΙΚΗ

ΘΕΜΑ Α2

Ταξινόμηση και ενδεικτικές απαντήσεις μέσα από το βιβλίο, του Θέματος Α2.

3. Θρησκεία: ένα πανανθρώπινο φαινόμενο
4. Ποιος είναι ο Θεός κατά την πίστη του Χριστιανισμού
5. Η Βασιλεία του Θεού: όραμα αλλιώτικης ζωής ή ουτοπία;
7. «Τίνα με λέγουσιν οι άνθρωποι είναι;»
9. Αρχή και πορεία του κόσμου
10. Ο άνθρωπος στο αρχικό του μεγαλείο
11. Γιατί υπάρχει το κακό στον κόσμο;
12. Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της Ορθοδοξίας
21. Φανατισμός και ανεξιθρησκία
24. Πίστη και Επιστήμη: αλληλοαποκλειόμενα ή αλληλοσυμπληρούμενα;
25. Ελληνισμός και Χριστιανισμός
28. Τα αφρικανικά θρησκεύματα
29. Ο Ιουδαϊσμός
30. Το Ισλάμ (Α΄)
31. Το Ισλάμ (Β΄)
32.Ο Ινδουισμός (Α΄)
33.Ο Ινδουισμός (Β΄)
35. Ο Βουδισμός
36. Η κινεζική θρησκεία
37. Η ιαπωνική θρησκεία

ΘΕΜΑ Β2

3. Θρησκεία: ένα πανανθρώπινοφαινόμενο
4. Ποιος είναι ο Θεός κατά την πίστη του Χριστιανισμού
5. Η Βασιλεία του Θεού: όραμα αλλιώτικης ζωής ή ουτοπία;
7. «Τίνα με λέγουσιν οι άνθρωποι είναι;»
9. Αρχή και πορεία του κόσμου
10. Ο άνθρωπος στο αρχικό του μεγαλείο
11. Γιατί υπάρχει το κακό στον κόσμο;
12. Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της Ορθοδοξίας
21. Φανατισμός και ανεξιθρησκία
24. Πίστη και Επιστήμη: αλληλοαποκλειόμενα ή αλληλοσυμπληρούμενα;
25. Ελληνισμός και Χριστιανισμός
28. Τα αφρικανικά θρησκεύματα
29. Ο Ιουδαϊσμός
30. Το Ισλάμ (Α΄)
31. Το Ισλάμ (Β΄)
32.Ο Ινδουισμός (Α΄)
33.Ο Ινδουισμός (Β΄)
35. Ο Βουδισμός
36. Η κινεζική θρησκεία
37. Η ιαπωνική θρησκεία